Το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών (RLS) είναι μια συχνή νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μια ανεξέλεγκτη επιθυμία για κίνηση των ποδιών, συνήθως κατά τη διάρκεια περιόδων ανάπαυσης ή ακινησίας, ιδιαίτερα το βράδυ ή τη νύχτα. Παρόλο που οι ήπιες έως μέτριες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με συμβατικά φάρμακα, ένα ποσοστό ασθενών συνεχίζει να υποφέρει παρά τη βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή. Αυτή η μορφή της πάθησης ονομάζεται ανθεκτικό στη φαρμακευτική αγωγή Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών, και επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής, τον ύπνο και την ψυχική υγεία.
Η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου (Vagus Nerve Stimulation - VNS) είναι μια τεχνική νευροτροποποίησης που έχει τραβήξει την προσοχή για την επιτυχία της στη θεραπεία παθήσεων όπως η επιληψία και η κατάθλιψη. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί επίσης να προσφέρει θεραπευτικά οφέλη για ασθενείς με ανθεκτικό Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών.
Ιδιαίτερα, η διαδερμική VNS (tVNS) — μια μη επεμβατική μέθοδος που περιλαμβάνει διέγερση του ωτιαίου κλάδου του πνευμονογαστρικού νεύρου μέσω του εξωτερικού αυτιού — έχει δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στη μείωση των συμπτωμάτων του Συνδρόμου Ανήσυχων Ποδιών.
Μια πιλοτική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Neuromodulation: Technology at the Neural Interface το 2023 αξιολόγησε 15 ασθενείς με σοβαρό, ανθεκτικό Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών που υποβλήθηκαν σε εβδομαδιαίες συνεδρίες μιας ώρας διαδερμικής VNS για 8 εβδομάδες. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Το 66% των ασθενών ανταποκρίθηκε θετικά στη θεραπεία, με το 27% να εμφανίζει πλήρη ύφεση των συμπτωμάτων και το 40% μερική ανταπόκριση. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση στη σοβαρότητα του Συνδρόμου Ανήσυχων Ποδιών, στην ποιότητα ζωής, καθώς και στα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης. Δεν αναφέρθηκαν σημαντικές παρενέργειες και η θεραπεία ήταν καλά ανεκτή από όλους τους συμμετέχοντες.
Το πνευμονογαστρικό νεύρο αποτελεί μια σημαντική οδό επικοινωνίας μεταξύ σώματος και εγκεφάλου και εμπλέκεται στη ρύθμιση του πόνου, της φλεγμονής, της διάθεσης και της αυτόνομης λειτουργίας. Η διέγερσή του τροποποιεί βασικές περιοχές του εγκεφάλου όπως ο υπομέλας τόπος,η αμυγδαλή και ο προμετωπιαίος φλοιός, που σχετίζονται με δυσλειτουργίες στη ντοπαμίνη και το γλουταμινικό οξύ — βασικά χαρακτηριστικά της παθοφυσιολογίας του Συνδρόμου Ανήσυχων Ποδιών.
Μέσω διάφορων σημάτων, η διαδερμική διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου (VNS) φαίνεται να:
- τροποποιεί τις ντοπαμινεργικές οδούς (σημαντικές για το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών),
- επηρεάζει τη δραστηριότητα σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης (που σχετίζονται με τη διάθεση και τον ύπνο),
- βελτιώνει την ισορροπία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, η οποία συχνά είναι διαταραγμένη σε ασθενείς με Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών
Λόγω της ευκολίας εφαρμογής και της δυναμικής για ανακούφιση των συμπτωμάτων, η διαδερμική διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου (tVNS) αναδεικνύεται ως μια πολύτιμη μη φαρμακευτική επιλογή για άτομα με φαρμακοανθεκτικό Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών. Είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για ασθενείς που:
- εμφανίζουν σοβαρές παρενέργειες από τις υπάρχουσες φαρμακευτικές αγωγές,
- διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιδείνωσης λόγω μακροχρόνιας χρήσης ντοπαμινεργικών φαρμάκων.
- προτιμούν μη επεμβατικές θεραπείες.
Η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου προσφέρει μια νέα ελπίδα σε άτομα που ζουν με σοβαρό Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών και έχουν εξαντλήσει τις άλλες θεραπευτικές επιλογές. Μπορεί να προσφέρει όχι μόνο ανακούφιση από τα συμπτώματα, αλλά και ουσιαστική βελτίωση στην ποιότητα ζωής και την ψυχική ευεξία.