Η ημικρανία είναι μια συχνή και εξουθενωτική νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει πάνω από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως. Χαρακτηρίζεται από έντονους, παλμικούς πονοκεφάλους που συχνά συνοδεύονται από ναυτία, φωτοφοβία και φωνοφοβία, μειώνοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής και τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα. Αν και οι φαρμακευτικές θεραπείες, όπως τα τριπτάνες, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ) και τα προληπτικά φάρμακα βοηθούν πολλούς ασθενείς, ένα σημαντικό ποσοστό είτε δεν ανταποκρίνεται επαρκώς είτε εμφανίζει μη ανεκτές παρενέργειες. Σε αυτό το πλαίσιο, η Διέγερση του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) αναδεικνύεται ως μια ασφαλής, αποτελεσματική και μη επεμβατική θεραπεία νευροτροποποίησης για την οξεία και προληπτική αντιμετώπιση της ημικρανίας.

Η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου πραγματοποιείται μέσω ήπιων ηλεκτρικών παλμών που εφαρμόζονται διαδερμικά (γνωστή ως μη επεμβατική VNS). Το πνευμονογαστρικό νεύρο παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση του αυτόνομου και του κεντρικού νευρικού συστήματος, περιλαμβάνοντας περιοχές που εμπλέκονται στην επεξεργασία του πόνου, τη φλεγμονή και την εγκεφαλική διέγερση—όλοι παράγοντες-κλειδιά στην παθοφυσιολογία της ημικρανίας.

Πολλές υψηλής ποιότητας τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές έχουν αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα της μη επεμβατικής Διέγερση του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) στην ημικρανία:

• Μελέτες απο τον Straube και συνεργάτες (2015) έδειξαν ότι η διέγερση του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) συχνότητας 1 Hz στο αυτί μείωσε σημαντικά τις ημέρες πονοκεφάλου σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία σε σύγκριση με υψηλότερη συχνότητα (25 Hz). Σε διάστημα 3 μηνών, οι ασθενείς με 1 Hz VNS είχαν κατά μέσο όρο 7 λιγότερες ημέρες πονοκεφάλου τον μήνα — περισσότερες από τις διπλάσιες σε σχέση με την ομάδα των 25 Hz.
• Η Μελέτη PRESTO μια μεγάλη, διπλά-τυφλή, μελέτη με εικονικό φάρμακο απο Tassorelli και συνεργάτες (2018) έδειξε ότι η η διέγερση του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) ήταν αποτελεσματική στην οξεία αντιμετώπιση των κρίσεων ημικρανίας. Οι ασθενείς που έλαβαν πραγματική διέγερση του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά απαλλαγής από τον πόνο σε 30 και 60 λεπτά μετά τη διέγερση, συγκριτικά με την ομάδα placebo. Η θεραπεία ήταν επίσης καλά ανεκτή, με ελάχιστες παρενέργειες.
• Ο Silberstein και συνεργάτες (2020) αξιολόγησαν δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας από πολλές μελέτες και κατέληξαν στο ότι οι συσκευές διέγερσης του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) αποτελούν μια μή φαρμακευτική λύση, ιδιαίτερα χρήσιμη για ασθενείς με συχνές κρίσεις ή αντενδείξεις στη φαρμακευτική αγωγή.

Η διέγερση του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) θεωρείται ότι ρυθμίζει εγκεφαλικά κυκλώματα που εμπλέκονται στην αντίληψη του πόνου και την αισθητηριακή επεξεργασία, μέσω των εξής μηχανισμών:

• Ενεργοποίηση του πυρήνα μονήρους δεσμίδας, που επηρεάζει το τριδυμο-αγγειακό σύστημα, το οποίο εμπλέκεται στην ημικρανία.
• Μείωση της φλοιώδης μετακινούμενης καταστολής. (cortical spreading depression), μιας διαδικασίας που πιστεύεται ότι προκαλεί αύρα και πόνο.
• Ρύθμιση των επιπέδων σεροτονίνης, νοραδρεναλίνης και γ-αμινοβουτυρικoύ οξέος (GABA), νευροδιαβιβαστών που σχετίζονται με την ημικρανία.
• Μείωση φλεγμονωδών κυτοκινών και βελτίωση της ισορροπίας του αυτόνομου νευρικού συστήματος.

Η μη επεμβατική VNS είναι ασφαλής και καλά ανεκτή. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ήπιος ερεθισμός του δέρματος, μυρμήγκιασμα ή παροδική δυσφορία στο σημείο εφαρμογής. Δεν αναφέρθηκαν σοβαρά ανεπιθύμητα συμβάντα στις μελέτες που εξετάστηκαν.

Η διέγερση του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη:

• Σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία (≥15 ημέρες κεφαλαλγίας/μήνα)
• Σε άτομα με επεισοδιακή ημικρανία που δεν ανέχονται τα τριπτάνες ή άλλα φάρμακα
• Σε περιπτώσεις ημικρανίας από υπερβολική χρήση φαρμάκων
• Σε όσους αναζητούν μη φαρμακευτικές, νευροτροποποιητικές λύσεις

Η Διέγερση του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) — και ειδικά η μη επεμβατική μορφή της — αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη και τεκμηριωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση της ημικρανίας. Με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα τόσο για άμεση ανακούφιση όσο και για προληπτική μείωση των κρίσεων, η VNS προσφέρει μια νέα διάσταση στην αντιμετώπιση της ημικρανίας, ιδίως για όσους δεν ανταποκρίνονται στις κλασικές θεραπείες ή δεν ανέχονται φάρμακα.