Η κοκαΐνη είναι ένα ισχυρό διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος, το οποίο αυξάνει τα επίπεδα της νευροδιαβιβαστικής ουσίας ντοπαμίνη στα εγκεφαλικά κέντρα που ρυθμίζουν την ευχαρίστηση και την κίνηση.
Σε φυσιολογικές συνθήκες, η ντοπαμίνη απελευθερώνεται από τους νευρώνες σε αυτά τα κέντρα ως απάντηση σε πιθανές ανταμοιβές (όπως η μυρωδιά του καλού φαγητού) και στη συνέχεια επαναπροσλαμβάνεται από το κύτταρο που την απελευθέρωσε.
Η κοκαΐνη εμποδίζει την επαναπρόσληψη της ντοπαμίνης από το κύτταρο που την απελευθέρωσε, με αποτέλεσμα τη συγκέντρωση υπερβολικών ποσοτήτων ντοπαμίνης στη σύναψη ή σε σημεία σύνδεσης μεταξύ των νευρώνων. Αυτό ενισχύει το σήμα της ντοπαμίνης και τελικά διαταράσσει τη φυσιολογική επικοινωνία των νευρώνων στον εγκέφαλο.
Η αυξημένη αυτή συγκέντρωση της ντοπαμίνης προκαλεί το χαρακτηριστικό ανέβασμα, αίσθημα ευφορίας και αυτοπεποίθησης καθώς και αυξημένες επιδόσεις σε συγκεκριμένες ψυχοκινητικές δραστηριότητες όπως ομιλητικότητα και σεξουάλικη διέγερση. Παράλληλα καταστέλλει το αίσθημα της πείνας και την ανάγκη για ύπνο.
Το αίσθημα όμως της ευφορίας σύντομα σύντομα ακολουθείται απο μια κατάσταση δυσφορίας, ανησυχίας και ευρεθιστότητας, κατάσταση η οποία οδηγεί σύντομα στην επαναλαμβανόμενη χρήση.
Η ανοχή αναπτύσσεται γρήγορα και απαιτούνται ολοένα αυξανόμενες δόσεις, ώστε να επιτευχθεί η επιθυμητή επίδραση της ουσίας.
Η μακροχρόνια χρήση κοκαΐνης μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη υγεία όπως:
- Χρόνια ρινική καταρροή, ρινική αιμορραγία, διάτρηση των ρινικών μεμβρανών και του διαφράγματος, απώλεια της αίσθησης της όσφρησης
- Ανορεξία και σημαντική απώλεια βάρους
- Διαταραχές του ύπνου
- Αρρυθμίες, υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, καρδιομυοπάθεια, έμφραγμα του μυοκαρδίου
- Μείωση της ικανότητας για συγκέντρωση
- Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, ανικανότητα
- Άγχος
- Κρίσεις πανικού
- Κατάθλιψη και αυτοκτονικό ιδεασμό
- Ψύχωση
- Κοινωνικά προβλήματα εξαιτίας βίαιης και επιθετικής συμπεριφοράς
Στην Κλινική ΒΕΡΕΣΙΕ προτείνεται θεραπεία της εξάρτησης από την κοκαΐνη τόσο σε εξωτερικό όσο και σε εσωτερικό πρόγραμμα με φαρμακοθεραπεία.
Εφαρμόζεται επίσης εντατικό Πρόγραμμα Ατομικής Ψυχολογικής Απεξάρτησης <<ΒΗΜΑ ΜΕ ΒΗΜΑ>>, καθώς και αντιμετώπιση της συννοσυρότητας, δηλαδή ύπαρξη της εξάρτησης που συνοδεύεται και από ψυχική διαταραχή.
Το Πρόγραμμα «ΒΗΜΑ ΜΕ ΒΗΜΑ» είναι ένα δομημένο ατομικό πρόγραμμα απεξάρτησης το οποίο μπορεί να εφαρμοσθεί σε οποιοδήποτε στάδιο της χρήσης και βασίζεται στη λογική-συναισθηματική και συμπεριφορική θεραπεία.
Οι κυριότερες πτυχές του προγράμματος περιλαμβάνουν:
1. Αναγνώριση και αποδοχή του προβλήματος
2. Η σχέση του ατόμου με τις ουσίες και συμπεριφορές εξάρτησης
3. Η ψυχολογική κατάσταση του θεραπευομένου. Ψυχομετρικά τεστ.
4. Ψυχοεκπαίδευση
5. Ύπαρξη, αναζήτηση και ενίσχυση κινήτρων.
6. Αλλαγή στάσεων/ πιστεύω απέναντι στο φαινόμενο της χρήσης.
7. Δραστήρια συμμετοχή/σχεδιασμός/εφαρμογή αλλαγών συμπεριφοράς σε σχέση με την χρήση
8. Οριοθέτηση στις σχέσεις/χώρους/χρόνο
9. Τοποθέτηση στόχων
10. Το πρόβλημα της χρήσης και η οικογένεια του θεραπευόμενου/ συνεξάρτηση/σύμμαχοι.
11. Αποτροπή της υποτροπής
12. Σχεδιασμός προγράμματος κοινωνικής επανένταξης.