Η δυσφαγία, δηλαδή η δυσκολία στην κατάποση, αποτελεί μια συχνή και δυνητικά απειλητική για τη ζωή επιπλοκή μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, επηρεάζοντας έως και 76% των ασθενών στην οξεία φάση του εγκεφαλικού επεισοδίου. Η δυσφαγία αυξάνει τον κίνδυνο υποσιτισμού, αφυδάτωσης και εισρόφησης, επηρεάζοντας σημαντικά την ανάρρωση και την ποιότητα ζωής. Οι παραδοσιακές προσεγγίσεις αποκατάστασης όπως η τροποποίηση της διατροφής και η λογοθεραπεία έχουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα, ειδικά σε σοβαρές ή χρόνιες περιπτώσεις.Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) αναδεικνύεται ως μια υποσχόμενη, μη επεμβατική μέθοδος νευροτροποποίησης για τη βελτίωση της κατάποσης.
Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) είναι μια μη επεμβατική μέθοδος που χρησιμοποιεί μαγνητικούς παλμούς για να διεγείρει συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Στη δυσφαγία μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η rTMS εφαρμόζεται συνήθως στον κινητικό φλοιό της κατάποσης, ο οποίος ελέγχει τα πολύπλοκα νευρωνικά κυκλώματα που είναι υπεύθυνα για την ασφαλή κατάποση.
Η χρήση της Επαναλαμβανόμενης Διακρανιακής Μαγνητικής Διέγερσης (rTMS) βασίζεται στη διόρθωση της διαημισφαιρικής ανισορροπίας που προκύπτει μετά από ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Όταν ένα ημισφαίριο έχει υποστεί βλάβη, το ανέπαφο ημισφαίριο μπορεί να ασκήσει υπερβολική ανασταλτική επίδραση στο πληγέν ημισφαίριο, περιορίζοντας την ανάρρωση. Η rTMS βοηθά στην επαναφορά της ισορροπίας της φλοιϊκής διεγερσιμότητας με δύο τρόπους:
• Με χαμηλής συχνότητας διέγερση (1 Hz) στο ανέπαφο ημισφαίριο, ώστε να μειωθεί η υπερδραστηριότητά του
• Με υψηλής συχνότητας διέγερση (≥3 Hz) στο πληγέν ημισφαίριο, ώστε να ενισχυθεί η υπολειπόμενη λειτουργικότητα
Αυτή η προσέγγιση προάγει τη νευροπλαστικότητα, ενισχύοντας την αναδιοργάνωση του εγκεφάλου και τη δημιουργία νέων νευρωνικών συνδέσεων — στοιχείο θεμελιώδες για τη λειτουργική αποκατάσταση της κατάποσης.
Πολλαπλές κλινικές δοκιμές και μετα-αναλύσεις επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα της Επαναλαμβανόμενης Διακρανιακής Μαγνητικής Διέγερσης (rTMS) στη θεραπεία της δυσφαγίας μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο:
• Μια τυφλή τυχαιοποιημένη μελέτη του 2016 έδειξε ότι τόσο η διέγερση 1 Hz όσο και 3 Hz οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση της κατάποσης σε σύγκριση με την πλασέμπο θεραπεία. Η διατήρηση της βελτίωσης για τουλάχιστον τρεις μήνες υπογραμμίζει τη μακροπρόθεσμη αξία της Επαναλαμβανόμενης Διακρανιακής Μαγνητικής Διέγερσης (rTMS) ως θεραπευτικής επιλογής
• Ασθενείς που υποβλήθηκαν σε Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) παρουσίασαν μεγαλύτερη βελτίωση στον συντονισμό της κατάποσης και στη λειτουργική αποκατάσταση, ενώ κάποιοι εμφάνισαν επανεμφάνιση κινητικών προκλητών δυναμικών (MEPs) σε περιοχές του εγκεφάλου που προηγουμένως ήταν «σιωπηλές».
• Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) αύξησε τη φλοιϊκή διεγερσιμότητα και βελτίωσε τον συντονισμό μεταξύ της στοματικής και φαρυγγικής φάσης της κατάποσης, μειώνοντας τα επεισόδια εισρόφησης και τα υπολείμματα στον φάρυγγα — οδηγώντας σε πιο ασφαλή και αποτελεσματική κατάποση.
Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) είναι καλά ανεκτή,μη επεμβατική μέθοδος, με ήπιες μόνο παρενέργειες όπως προσωρινή ενόχληση στο τριχωτό της κεφαλής ή ελαφρύ πονοκέφαλο. Δεν έχουν αναφερθεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες σε ελεγχόμενες μελέτες. Η θεραπεία πραγματοποιείται εξωνοσοκομειακά, με συνεδρίες διάρκειας 20–30 λεπτών για 5–10 ημέρες και ακολουθείται από σχήματα επανάληψης.
Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη σε:
• Ασθενείς με οξύ ή υποξύ εγκεφαλικό επεισόδιο που εμφανίζουν δυσφαγία
• Άτομα με μη πλήρη ανάρρωση μετά από συμβατική λογοθεραπεία για την κατάποση
• Ασθενείς που αναζητούν μη φαρμακευτική, στοχευμένη παρέμβαση
• Άτομα με υψηλό κίνδυνο εισρόφησης ή επιπλοκών από τη δυσλειτουργία της κατάποσης
Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) αποτελεί μια ασφαλή, καινοτόμο και αποτελεσματική θεραπεία για τη δυσφαγία μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.Μέσω της ενίσχυσης της πλαστικότητας του εγκεφάλου και της επαναφοράς της ισορροπίας της νευρωνικής δραστηριότητας,η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) προσφέρει στους ασθενείς πραγματική ελπίδα για ανάκτηση της ασφαλούς κατάποσης και σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.