Η αφασία αποτελεί μια συχνή επιπλοκή μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, επηρεάζοντας περίπου το 30% των ασθενών. Αυτή η νευρολογική διαταραχή διαταράσσει την ικανότητα του ατόμου να μιλήσει, να κατανοήσει τη γλώσσα, να διαβάσει ή να γράψει, επηρεάζοντας σοβαρά την επικοινωνία και την ποιότητα ζωής. Οι παραδοσιακές θεραπείες, όπως η λογοθεραπεία, παραμένουν βασικό εργαλείο αποκατάστασης, ωστόσο η αποτελεσματικότητά τους μπορεί να είναι περιορισμένη, ιδιαίτερα στις χρόνιες περιπτώσεις. Μια καινοτόμος μέθοδος νευροτροποποίησης που ονομάζεται Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) προσφέρει νέα ελπίδα σε ασθενείς με αφασία μετά από εγκεφαλικό.
Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) είναι μια μη επεμβατική μέθοδος διέγερσης του εγκεφάλου, η οποία χρησιμοποιεί μαγνητικούς παλμούς για να στοχεύσει συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού. Στην περίπτωση της αφασίας, η rTMS έχει ως στόχο να επαναφέρει την ισορροπία της νευρικής δραστηριότητας μεταξύ των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου. Βασίζεται στη θεωρία της διαημισφαιρικής αναστολής, σύμφωνα με την οποία, όταν το κυρίαρχο ημισφαίριο για τη γλώσσα (συνήθως το αριστερό) έχει υποστεί βλάβη από το εγκεφαλικό, το αντίθετο ημισφαίριο (δεξί) γίνεται υπερδραστήριο και αναστέλλει περαιτέρω την ανάρρωση. Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) επιδιώκει την αποκατάσταση της ισορροπίας με δύο τρόπους:
• Χρησιμοποιώντας χαμηλής συχνότητας διέγερση (≤1 Hz) στο δεξί ημισφαίριο για να μειώσει την υπερδραστηριότητά του.
• Εφαρμόζοντας υψηλής συχνότητας διέγερση (≥5 Hz) στο αριστερό ημισφαίριο για άμεση ενίσχυση της γλωσσικής λειτουργίας.
Αυτή η προσέγγιση ενισχύει τη νευροπλαστικότητα, βοηθώντας τον εγκέφαλο να αναδιοργανωθεί και να δημιουργήσει νέα κυκλώματα που είναι απαραίτητα για την ανάκτηση της γλώσσας.
Πολλές ποιοτικές μελέτες και μετα-αναλύσεις υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα της Επαναλαμβανόμενης Διακρανιακής Μαγνητικής Διέγερσης (rTMS) στη βελτίωση της γλωσσικής λειτουργίας σε ασθενείς με αφασία μετά από αγγειακό εγκεφαλικό εγκεφαλικό:
• Μια εκτενής μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Clinical Rehabilitation, η οποία περιλάμβανε 28 τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές με 1.287 ασθενείς, διαπίστωσε ότι η χαμηλής συχνότητας rTMS βελτίωσε σημαντικά την αποκατάσταση της γλώσσας — ειδικά στην ονομασία, την κατανόηση και τη συνολική αξιολόγηση αφασίας — σε σύγκριση με πλασέμπο θεραπεία ή τη συμβατική αποκατάσταση.
• Σε άλλη μελέτη, δέκα συνεδρίες χαμηλής συχνότητας rTMS με στόχευση της περιοχής του Broca στο δεξί ημισφαίριο βελτίωσαν σημαντικά τη λεκτική ροή λόγου σε ασθενείς με κινητική αφασία. Οι ασθενείς παρουσίασαν μετρήσιμη αύξηση στις σωστές λεκτικές αποκρίσεις μετά τη θεραπεία, χωρίς σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
• Μια ακόμα συστηματική ανασκόπηση επιβεβαίωσε ότι η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) είναι ασφαλής και καλά ανεκτή, με ήπιες παρενέργειες όπως πονοκέφαλος ή δυσφορία στο τριχωτό της κεφαλής. Τα πιο αποτελεσματικά πρωτόκολλα περιλαμβάνουν διέγερση στον δεξιό κάτω μετωπιαίο γύρο με συχνότητα 1 Hz για 10 έως 20 συνεδρίες.
Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση είναι πολύ ασφαλής και μη επεμβατική μέθοδος. Η πλειοψηφία των ασθενών αναφέρει μόνο παροδικές και ήπιες παρενέργειες. Οι συνεδρίες είναι σύντομες (20–30 λεπτά) και πραγματοποιούνται σε εξωνοσοκομειακή βάση, επιτρέποντας στους ασθενείς να επιστρέφουν άμεσα στις καθημερινές τους δραστηριότητες.
Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για:
• Ασθενείς με αφασία (τύπου Broca) μετά από εγκεφαλικό
• Άτομα σε χρόνιο στάδιο αποκατάστασης που δεν είχαν επαρκή ανταπόκριση στη λογοθεραπεία
• Ασθενείς που αναζητούν μη φαρμακευτική, στοχευμένη θεραπεία εγκεφάλου
• Άτομα με συνοδά προβλήματα ομιλίας ή κινητικού σχεδιασμού (π.χ. δυσαρθρία)
Η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) αναδεικνύεται ως μια πολύ υποσχόμενη συμπληρωματική θεραπεία για την αφασία μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Βοηθά στην αποκατάσταση του λόγου μέσω της ρύθμισης της εγκεφαλικής δραστηριότητας, της προώθησης της νευροπλαστικότητας και της επαναφοράς της ισορροπίας μεταξύ των δύο εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Καθώς η επιστημονική τεκμηρίωση αυξάνεται, η Επαναλαμβανόμενη Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS) εξελίσσεται σε μια αξιόπιστη επιλογή αποκατάστασης για όσους επιζητούν πιο αποτελεσματική αποκατάσταση και καλύτερη ποιότητα ζωής μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.