Ο ύπνος αποτελεί μια βιολογική περιοδική λειτουργία που επαναλαμβάνεται συνεχώς και είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση της φυσικής και ψυχικής υγείας του ανθρώπου.

Ένα τρίτο περίπου της ζωής καταναλώνεται στον ύπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου ο εγκέφαλος παραμένει ενεργός εκπληρώνοντας ένα έυρος σημαντικών λειτουργιών.

Οι πιο σημαντικές επιδράσεις του είναι η βελτίωση της μνήμης καθώς έχει αποδειχθεί ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παγίωση της μνήμης, τη μάθηση και τη σκέψη, την διατήρηση της ενέργειας, την εγκεφαλική αποκατάσταση, την βελτίωση της διάθεσης και την ρύθμιση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ο ύπνος έχει 3 φάσεις:

1. Εγρήγορση: όπου η νοητική και κινητική δραστηριότητα ελέγχεται πλήρως από τον εγκεφαλικό φλοιό

2. Νon-REM φάση: όπου υπάρχει καταστολή της δραστηριότητας του φλοιού, με μείωση του ρυθμού αναπνοής, της καρδιακής συχνότητας και του μυϊκού τόνου, αλλά υπάρχει κινητική δραστηριότητα.

3. REM φάση: Χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις των οφθαλμών και απώλεια μυϊκού τόνου. Στο στάδιο αυτό βλέπουμε τα όνειρα.

Κατά την διάρκεια του ύπνου, εναλλάσσονται διαδοχικά ο non REM με τον REM ύπνο. Αυτή η διαδοχική εναλλαγή από την non REM στην REM φάση αποτελεί έναν υπνικό κύκλο. Το άτομο πραγματοποιεί 4 με 6 υπνικούς κύκλους διάρκειας 90 λεπτών ο καθένας , σε μια νύχτα.

Η αφύπνιση, δηλαδή η μετάβαση από τον υπνικό κύκλο στην εγρήγορση πυροδοτείται από το φως του ηλίου, τον θόρυβο, την θερμοκρασία, την πείνα και διάφορες ορμονικές μεταβολές.

Οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να αφορούν:

- την μετάβαση από την εγρήγορση στην υπνική φάση, αδυναμία δηλαδή, να επέλθει ο ύπνος

- διαταραχές των σταδίων του ύπνου ή προσωρινές αφυπνίσεις

Οι διαταραχές του ύπνου ταξινομούνται σε δυσυπνίες και παραϋπνίες.

Οι δυσυπνίες είναι πρωτοπαθείς διαταραχές του ύπνου που χαρακτηρίζονται από αϋπνία τη νύχτα και υπνηλία κατά την διάρκεια της μέρας. Οι σημαντικότερες είναι η αϋπνία, η ναρκοληψία, η υπνική άπνοια και διαταραχές του κιρκαδιανού ρυθμού.

Οι παραϋπνίες χαρακτηρίζονται απο ανεπιθύμητα ψυχικά ή σωματικά συμβάντα στον ύπνο όπως η υπνοβασία,οι νυκτερινοί τρόμοι, εφιάλτες, τινάγματα των άκρων και διαταραχή συμπεριφοράς κατά τον ύπνο REM.