Η αθροιστική κεφαλαλγία (cluster headache) είναι από τους πιο επώδυνους πονοκεφάλους που υπάρχουν. Το χαρακτηριστικό της είναι ότι παρουσιάζει έξαρση σε ορισμένες χρονικές περιόδους (πχ για κάποιες εβδομάδες). Από το γεγονός αυτό, ότι αθροίζεται, δηλαδή συσσωρεύεται χρονικά, παίρνει και το όνομά της. Αυτές οι χρονικές περίοδοι ονομάζονται στην αγγλική βιβλιογραφία clusters.

Ο αθροιστικός πονοκέφαλος εμφανίζεται ξαφνικά χωρίς προειδοποίηση. Μέσα σε λίγα λεπτά αναπτύσσεται ένας βασανιστικός πόνος με διάρκεια συνήθως 45-90 λεπτά. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει ακόμη και τρείς ώρες.Ο πόνος επηρεάζει τη μιά πλευρά του κεφαλιού και επικεντρώνεται πίσω ή γύρω απο το μάτι, αλλά μπορεί να εκτείνεται και από τον κρόταφο μέχρι τον αυχένα.

Ο πόνος εμφανίζεται συνήθως στην ίδια πλευρά του κεφαλιού σε όλη την αθροιστική περίοδο και παραμένει εκεί σε όλη τη ζωή του ατόμου. Σπανιότερα, ο πόνος μπορεί να μεταφερθεί στην άλλη πλευρά στην επόμενη αθροιστική περίοδο.

Ο πόνος του αθροιστικού πονοκεφάλου περιγράφεται οξύς, διεισδυτικός ή σαν κάψιμο. Τα άτομα με αυτού του τύπου πονοκεφάλους νιώθουν σαν να τους βάζουν στο μάτι πυρακτωμένο σίδερο.

Οι κρίσεις μοιάζουν ανυπόφορες όμως ο πόνος συνήθως υποχωρεί τόσο ξαφνικά όσο όταν εμφανίστηκε.Μετά τις κρίσεις τα άτομα συνήθως δεν πονούν καθόλου αλλά νιώθουν εξαντλημένοι.

Η αθροιστική κεφαλαλγία πάντα πυροδοτεί μια αντίδραση του αυτόνομου νευρικού συστήματος.

Η πιο συνηθισμένη αντίδραση στον αθροιστικό πονοκέφαλο είναι το υπερβολικό δάκρυσμα και ο ερεθισμός του ματιού στην πλευρά του κεφαλιού όπου εστιάζεται ο πόνος. Άλλα συμπτώματα είναι:

• Βουλωμένη ρινική οδός στο ρουθούνι της πλευράς του κεφαλιού όπου εστιάζεται ο πόνος

• Κοκκινισμένο πρόσωπο

• Οίδημα γύρω από το μάτι στην πλευρά του κεφαλιού όπου εστιάζεται ο πόνος

• Μείωση του μεγέθους της κόρης του ματιού

• Βλεφαρόπτωση

Τις περισσότερες φορές αυτά τα συμπτώματα διαρκούν όσο και ο πονοκέφαλος

Η αντιμετώπιση της αθροιστικής κεφαλαλγίας στη φάση της κρίσης, γίνεται με χορήγηση οξυγόνου σε μεγάλη συγκέντρωση καθώς και διάφορα φάρμακα.

Η προληπτική θεραπεία είναι σημαντική καθώς βοηθά στη μείωση της συχνότητας και της έντασης των κρίσεων και τον κίνδυνο εμφάνισης υποτροπιαζόντων πονοκεφάλων.Τα προληπτικά φάρμακα αυξάνουν επίσης την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων άμεσης ανακούφισης.