Η Δικανική Ψυχολογία είναι ένας κλάδος της ψυχολογίας που σχετίζεται με την αξιολόγηση, την επίβλεψη, την παρέμβαση και τη θεραπεία ατόμων που έχουν διαπράξει βίαια εγκλήματα ή έχουν σχετικά προβλήματα με το νομικό σύστημα. Η Δικανική Ψυχολογία έχει σαν βασική θεώρηση ότι οι παραβάτες δεν είναι κακά άτομα, αλλά ορισμένες περιστάσεις τα οδήγησαν στο να έχουν προβλήματα με το νόμο. Σκοπός της δικανικής θεραπείας είναι η αναγνώριση των προδιαθέσεων ενός ατόμου που το οδηγούν να διαπράξει ένα έγκλημα και μπορεί επίσης να περιλαμβάνει και τη συνεργασία των μελών της οικογένειας για την επίτευξη του. Επιπλέον, η Δικανική Ψυχολογία παρέχει ψυχολογική στήριξη στα θύματα, προκειμένου να ανταπεξέλθουν και να συνεχίσουν την καθημερινή τους ζωή. Τέλος, ένας Δικανικός Ψυχολόγος μπορεί να κληθεί για να συντάξει ουδέτερες αναφορές για δίκες και υποθέσεις που αφορούν νομικά θέματα.

Δικανική Αξιολόγηση

Η δικανική αξιολόγηση είναι μια από τις πιο βασικές πρακτικές αυτού του κλάδου προκειμένου να κατανοήσει το ιστορικό ενός ατόμου το οποίο μπορεί να έχει επηρεάσει την παραβατική σκέψη και ακολούθως την συμπεριφορά του. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την διερεύνηση ενός ψυχικού ιστορικού όπου μπορεί να παρουσιαστεί διαταραχή της προσωπικότητας (όπως οριακή, σχιζοειδής, ναρκισσιστική και αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας), διαταραχή στο φάσμα των ψυχώσεων, νοητική αδυναμία, σεξουαλική παραφιλία, ιστορικό ψυχικών διαταραχών στην οικογένεια, ιστορικό τραύματος όπως σωματικό, ψυχικό ή σεξουαλικό. Εξαιρετικής σημασίας είναι και η αξιολόγηση της τρέχουσας ψυχικής κατάστασης που μπορεί να επηρεάσει τις παραβατικές τάσεις ενός ατόμου.

Δικανική Συνέντευξη

Η δικανική συνέντευξη είναι μια μέθοδος συλλογής δεδομένων που στηρίζεται στο χτίσιμο μια καλής θεραπευτικής συμμαχίας με το άτομο. Αυτοί οι τύποι συνεντεύξεων, όπως και οι κλινικές συνεντεύξεις, εστιάζουν στο προσωπικό και αναπτυξιακό ιστορικό ενός ατόμου, στην εκπαίδευση, στο δικανικό ιστορικό, στην κατανόηση του αδικήματος και στις καταστάσεις που μπορεί να ένα άτομο παραβιάσει ξανά τον νόμο. Επιπλέον, αυτός ο τύπος συνέντευξης διερευνά γνωστούς παράγοντες κινδύνου (χαρακτηριστικά ή συμπεριφορές που θα προωθήσουν την παραβατικότητα), την διανοητική κατάσταση και θετικούς παράγοντες όπως σχέσεις, επάγγελμα, οικογένεια και οτιδήποτε άλλο που θα αποτρέψει ένα άτομο να παρέμβει σε οποιαδήποτε εγκληματική πράξη. Η δικανική συνέντευξη τροποποιείται σύμφωνα με καταστάσεις προκειμένου να εφαρμοστεί σε θύματα και παιδιά που ενδέχεται να έχουν υποστεί σεξουαλική ή σωματική κακοποίηση αλλά και σε άτομα με ψυχική αναπηρία ακόμα και σε βίαιους δράστες που είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι.

Τα καθήκοντα και οι ευθύνες ενός Δικανικού Ψυχολόγου περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Εφαρμογή της ψυχολογίας στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης

• Αξιολόγηση της ψυχική κατάστασης των παραβατών κατά τη στιγμή της παράβασης

• Αξιολόγηση της ικανότητας των ατόμων να παραστούν σε δίκη

• Αξιολόγηση του κίνδυνου για συνεχή παραβατικότητα

• Αξιολόγηση της αξιοπιστίας των μαρτύρων

• Αξιολόγηση της επιμέλειας των παιδιών σε διαζύγιο

• Προετοιμασία δικαστικής έκθεσης για μαρτυρία στο δικαστήριο

• Αξιολόγηση της συνοχής των τεκμηριωμένων πληροφοριών από διάφορες πηγές

• Συμβουλές στην αστυνομία για την ψυχική ασθένεια και την εγκληματική ψυχολογία

• Συμβουλές στους δικηγόρους για θέματα ψυχικής υγείας στο δικαστικό σύστημα

• Θεραπεία σε πληθυσμούς με κίνδυνο, όπως επιζώντες από τραύμα

• Σχεδιασμός διορθωτικών προγραμμάτων

• Θεραπεία σε πληθυσμούς που παρουσιάζουν οποιαδήποτε παραβατική συμπεριφορά