Οι νοητικές ικανότητες  φθείρονται με το πέρασμα του χρόνου. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος λειτουργεί  σαν ένα σώμα- όπως  ο μυς χρειάζεται  προπόνηση έτσι και ο εγκέφαλος χρειάζεται εξάσκηση. Η νοητική ενδυνάμωση, είναι μια μέθοδος που αποτελείται από ασκήσεις, οι οποίες έχουν σαν στόχο την εξάσκηση αυτή.

Τα άτομα που πάσχουν από την νόσο του Αλτσχάιμερ αλλά και από άλλες μορφες άνοιας  εμφανίζουν  σταδιακή μείωση των νοητικών τους λειτουργιών όπως η μνήμη, η ομιλία και η προσοχή. Η διατάραξη των λειτουργιών αυτών επηρεάζεται η καθημερινή τους ζωή, με αποτέλεσμα να χρειάζονται βοήθεια από κάποιο φροντιστή ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στην απαιτήσεις της καθημερινότητας.

Σύγχρονες έρευνες υποδεικνύουν ότι η φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με τη συστηματική πνευματική άσκηση βελτιώνουν ουσιαστικά τόσο τις νοητικές τους λειτουργίες των ασθενών με Άνοια, όσο και τη λειτουργικότητά τους. Η νοητική ενδυνάμωση, συμμετέχει  στη δημιουργία νέων εγκεφαλικών κυττάρων, και ταυτόχρονα βοηθά τον εγκέφαλο να βρει νέους τρόπους για να εκτελέσει διεργασίες που ελέγχονται από αλλοιωμένες εγκεφαλικές περιοχές.

Επίσης, άλλες έρευνες αποδεικνύουν ότι η συμμετοχή νοητικώς υγιών ατόμων σε προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης μειώνει έως 46% την πιθανότητα ανάπτυξης νοητικής έκπτωσης και άνοιας στην μετέπειτα ζωή.

Εξαιτίας του γεγονότος αυτού, η νοητική ενδυνάμωση λειτουργεί σαν πρόληψη για τα άτομα τρίτης ηλικίας, που δεν έχουν ακόμη εμφανίσει προβλήματα μνήμης, καθώς και σε άτομα με προγεροντική άνοια, και για σε άτομα τα οποία εξαιτίας του  οικογενειακού ιστορικού, θα ήθελαν να προστατεύσουν το μυαλό τους.

Τέλος, άτομα τα οποία συμμετείχαν σε προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης αναφέρουν ότι βοηθήθηκαν στο να καταπολεμήσουν την απάθεια, την απόσυρση και την καταθλιπτική συμπτωματολογία τους, έγιναν πιο δραστήριοι και βελτίωσαν την διάθεση τους.