Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ – WHO) η ψυχική υγεία είναι η ικανότητα του ατόμου να αγαπά, να εργάζεται, να προσαρμόζεται σε δύσκολες καταστάσεις, να διασκεδάζει και να νοιώθει ικανοποίηση από αυτά.

α) Η Ψυχική υγεία δεν σημαίνει απλά την απουσία ψυχικής διαταραχής, αλλά την δυνατότητα να είναι κανείς λειτουργικός και να ικανοποιείται από αυτό.

β) Η ψυχική υγεία αφορά όλους τους βασικούς τομείς της ζωής μας και ειδικά τον τομέα των σχέσεων μας με τους άλλους.

Οι ανθρώπινες μας σχέσεις αναπτύσσονται βασικά στην οικογένεια, στην δουλειά μας, στο περιβάλλον της γειτονιάς μας ή της διασκέδασης μας και τώρα και μέσω των σύγχρονων Μέσων Τηλεπικοινωνίας.

Για να υπάρχει καλή ψυχική υγεία όλες αυτές οι σχέσεις πρέπει να είναι υγιείς και να προσφέρουν ικανοποίηση και ευχαρίστηση στο άτομο και το ίδιο να μεταφέρει στο περιβάλλον τα ίδια μηνύματα- δηλαδή να δημιουργεί καλό και ευχάριστο περιβάλλον που να ικανοποιεί τους άλλους.

Δυστυχώς υπάρχουν άτομα που δημιουργούν δυσφορία στο περιβάλλον και η σχέση δεν παράγει αμοιβαία αισθήματα ικανοποίησης και ευχαρίστησης, οπότε αυτή επηρεάζει την ψυχική υγεία με ένα τοξικό τρόπο.

Όταν αναλύσουμε μια τοξική σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε δύο συντρόφους, αυτή προκαλεί βλάβη και είναι επιζήμια και για τους δύο και καθορίζεται από στερεοποιημένα μοτίβα συμπεριφοράς που επαναλαμβάνονται με σκοπό την επιβουλή εξουσίας και ελέγχου του ενός πάνω στον άλλο.

Η τοξικότητα αυτή μπορεί να υπάρχει όχι μόνο ανάμεσα σε δύο συντρόφους, στην οικογένεια, αλλά και στην εργασία, στον χώρο κατοικίας, σε μια ομάδα αθλητισμού ή χορού και όπου αλλού χτίζονται και συντηρούνται αλληλο-εξαρτημένες ανθρώπινες σχέσεις.

Ένα από τα κυριότερα σημάδια της τοξικής συμπεριφοράς είναι η συνεχής επίκριση που δέχεται κάποιος, που επηρεάζουν δραστικά την αυτοεκτίμηση του.

Επίσης ο συνεχής έλεγχος της συμπεριφοράς του άλλου, που θα πάει ή που ήταν, ή τι θα φορέσει, ή τι θα φάει και πως τρώει, πως μιλά, πως ντύνεται και πολλά παρόμοια, μπορεί να προκαλέσει αισθήματα αγανάκτησης και απογοήτευσης.

Η τοξικότητα διαχέεται στην σχέση όταν ο ένας δεν έχει εμπιστοσύνη στον άλλο και αυτή εκφράζεται και λεκτικά και μη λεκτικά και δημιουργεί αισθήματα ανασφάλειας και άγχους.

Ένα άλλο στοιχείο, που δηλητηριάζει την σχέση είναι ο συναισθηματικός εκβιασμός που επιβάλλεται με διάφορους τρόπους.

Αυτά μπορεί να είναι το εκδηλωμένο ή μη εκδηλωμένο κλάμα, απειλές ή απόπειρες για αυτοκαταστροφή, άρνηση επικοινωνίας ή έκφρασης αγάπης, στέρηση φαγητού ή σεξ και πολλά άλλα, που αν δεν εκτελεστούν δεν θα υπάρχει ομαλή σχέση και δημιουργείται υπερβολικό άγχος και φόβος.

Σε μια τοξική σχέση είναι πολύ χαρακτηριστική η συνεχής πάλη για νοκ άουτ και επικράτησης της άποψης ή των θέλω του ενός εις βάρος του άλλου, που δημιουργεί πολύ εχθρικά συναισθήματα, που μπορεί να γεννήσουν βία, λεκτική ή σωματική.

Η ύπαρξη φίλων ή συμμάχων εμποδίζει το άτομο που διαδίδει την τοξική συμπεριφορά να επιβάλει πλήρως την εξουσία του, γιαυτό με τον ένα ή άλλο τρόπο θα φροντίσει όπως ο/η σύντροφος απομονωθεί και στερηθεί οποιασδήποτε ψυχολογικής στήριξης και συμπαράστασης από άτομα του φιλικού ή συγγενικού περιβάλλοντος.

Η τοξικότητα της σχέσης χαρακτηρίζεται επίσης από την έλλειψη επικοινωνίας, ( μη απάντηση σε τηλεφωνικές κλήσεις ή μηνύματα),η σιωπή, ή άρνηση προσωπικής παρουσίας, εκτός του συναισθηματικού εκβιασμού είναι ένα από τα βασικότερα σημάδια της κακής ανθρώπινης σχέσης και δημιουργεί εκνευρισμό και άγχος.

¨Όλα τα πιο πάνω και πολλά άλλα προκαλούν έλλειψη σεβασμού και από εδώ ανακυκλώνεται η όλη τοξική επίδραση του ενός προς τον άλλο.

¨Όταν αυτά που αναφέραμε πιο πάνω γίνονται και από τους δύο σε μια σχέση μέσα ή έξω από την οικογένεια, αυτό σημαίνει πως η σχέση έχει κλονιστεί αρκετά, σε σημείο που να τίθεται θέμα συνέχισης της ή όχι.

Δυστυχώς παρά το ότι το θύμα της τοξικής επίδρασης στην σχέση, το αντιλαμβάνεται πως μειώνεται συνέχεια, τις περισσότερες φορές δεν έχει την δύναμη και το ανάστημα να πει ΟΧΙ για διάφορους λόγους.

Ο κυριότερος λόγος είναι πως επειδή κάποτε υπάρχουν και αναλαμπές δίνεται η εντύπωση πως το άτομο τους μπορεί να αλλάξει και επενδύουν στην ελπίδα πως ,με την καλοσύνη και την υπομονή κάποια μέρα θα σταματήσει το δηλητήριο να τραυματίζει την σχέση και θα βιώσει καλύτερες και πιο ευτυχισμένες μέρες.

Για τον πιο πάνω λόγο γίνεται συνεχής υποχώρηση και ανανέωση ελπίδας.

Η μοναξιά και ο φόβος της είναι επίσης ένας πολύ σοβαρός λόγος μη αντίστασης στην τοξικότητα.

Η απομόνωση που ήδη το τοξικό άτομο επέβαλε στο θύμα δεν του δίνει καμιά ευκαιρία ούτε για ανταλλαγή γνώμης με τους πλέον ανύπαρκτους γνωστούς και φίλους , ούτε την λήψη απόφασης γιατί ο φόβος της μοναξιάς επικρατεί στην σκέψη και δημιουργεί επιπρόσθετο φόβο για ακόμη περισσότερη απομόνωση.

Η οικονομική εξάρτηση ή ο τρόπος διαχείρισης των χρημάτων στο σπίτι επιβάλλουν τέτοια απειλή για το μέλλον, που στερούν το άτομο της ευκαιρίας για ανεξάρτητη ζωή.

Ο φόβος της επιβίωσης αναγκάζει αρκετό κόσμο να σιωπήσει, να δεχτεί την πραγματικότητα αυτή, απλά και μόνο γιατί πρέπει να διατηρήσει την ψυχική του υγεία και παραμένει πιστός σύντροφος στο τοξικό περιβάλλον.

Τέλος στην μικρή κοινωνία που ζούμε η κοινωνική πίεση είναι πολύ βασικό στοιχείο αποσιώπησης βασικών στοιχείων και γεγονότων για να μην θιχτεί τόσο το ίδιο το θύμα, όσο και η οικογένεια στο σύνολο της

Τέλος το βασικό αρνητικό σημείο για ανάληψη δράσης είναι η έλλειψη αυτογνωσίας γιαυτο που συμβαίνει και η αποδοχή της από το θύμα, η οποία ταυτόχρονα αποδεικνύει στην οικογένεια, στους φίλος , στην κοινότητα και στην κοινωνία, την μεγάλή αδυναμία του θύματος να προβάλει αντίσταση και να διορθώσει καταστάσεις και δεύτερο με κανένα τρόπο δεν θέλει προσωπικά κανένας να εκτεθεί κοινωνικά.

Είναι για αυτό που η τοξικότητα στις ανθρώπινες σχέσεις συνεχίζει και θα συνεχίζει να δηλητηριάζει ψυχικά πάρα πολλούς ανθρώπους και φαίνεται, δυστυχώς πως μόνο αν προκληθεί εμφανής βλάβη στην ψυχική υγεία και ζητηθεί βοήθεια, τότε βγαίνει το πρόβλημα στην επιφάνεια και αποκαλύπτεται.

Αλλά τότε, δυστυχώς για λήψη διορθωτικών μέτρων είναι αργά.

Πολύ αργά...