Συναισθηματική επιδημιολογία και μεταφορά συμπεριφορών

Η κατάσταση που βρίσκεται ο σύγχρονος άνθρωπος βιώνοντας την πανδημία του κορονοϊού μέσα από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, δεν μπορεί να αφήσει χωρίς επιρροή και τα συναισθήματα του.

Αυτό που κάνει τα πράγματα τώρα να διαφέρουν από πριν είναι ότι μπορεί να έχουμε αλλαγή στα συναισθήματα, όχι γιατί συνέβη κάτι σε μάς, σε δικούς μας και το βιώσαμε ζωντανό προσωπικά, αλλά έτυχε σε άλλους ανθρώπους και εμείς δείχνοντας συμπόνοια και ενσυναίσθηση, παρακολουθώντας τη ζωή και τις πράξεις τους μόνο μέσα από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας.

Δηλαδή όπως μεταδίδεται ένας ιός με βιολογικό τρόπο με τον ίδιο τρόπο μεταδίδονται και τα συναισθήματα  και μέσα από αυτά και οι ανθρώπινες συμπεριφορές.

Είναι για αυτό που στην Αμερική άρχισαν να μιλούν για συναισθηματική επιδημιολογία.

Αυτή καθορίζεται από τον τρόπο που μεταφέρεται ο φόβος και η ανησυχία και πως αυτός μπορεί να διαδοθεί σε άλλους ανθρώπους.

Στην περίπτωση του κορονοιού υπάρχουν αρκετά στοιχεία, που μπορούν να προκαλέσουν συναισθηματική επιδημιολογία και δη αρνητική και να αλλάξουν ανθρώπινες συμπεριφορές.

Αυτό οφείλεται ακόμη στο άγνωστο της μόλυνσης από ένα ιό και όλα τα σχετικά με αυτό- την προέλευση του, την ύπαρξη του, την διάδοση του, τον τρόπο μόλυνσης, την εξέλιξη της, τον τρόπο προφύλαξης, την δυσκολία της αποθεράπευσης και της πιθανής θνησιμότητας.

Παρόλο που αρκετά γρήγορα ανακαλύφθηκε η αιτία- ο κορονοϊός -και δόθηκαν αρκετές απαντήσεις εντούτοις τα πολλά ερωτηματικά παραμένουν.

  • Για παράδειγμα γιατί οι εννέα στους δέκα να έχουν τον ιό και να μην αναπτύσσουν συμπτώματα, αλλά να μπορούν να τον μεταφέρουν σε άλλους και αυτοί, όχι μόνο να έχουν συμπτώματα, αλλά και να πεθάνουν ακόμη...
  • Επίσης, ενώ πρώτα μιλούσαμε για ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και ειδικά τους υπερήλικες, τώρα γιατί έχουμε θανάτους από νέα άτομα, που δεν έχουν και άλλες υποκείμενες παθήσεις.
  • Επίσης η πολιτικοποίηση του προβλήματος, οι συνεχείς αντεγκλήσεις αντιπολίτευσης- εξουσίας, το ρίξιμο ευθύνης σε συγκεκριμένες χώρες και πολλά άλλα, φέρνουν αβεβαιότητα, ανασφάλεια, φόβο και κυρίως δυσπιστία.

Όλα αυτά οδηγούν σε διαφοροποίηση της συμπεριφοράς, και την διάδοση της.

Είναι γιαυτό που μετά το καλοκαίρι, μετά από την σχετική ύφεση  που έφερε η καραντίνα όλοι αυτοί οι «δύσπιστοι» και στην Κύπρο και στο εξωτερικό, για αρκετό χρονικό διάστημα δεν τηρούσαν κανένα μέτρο πρόληψης και κοινωνικής αποστασιοποίησης και φτάσαμε σε πιο δραστικά μέτρα και σε μερικούς τόπους δεύτερη καραντίνα.

Όπως βλέπουμε στην περίπτωση του κορονοϊού αυτό φάνηκε πως η συμπεριφορά μεταφέρεται και σε άλλους ανθρώπους και σε συγκεκριμένες ομάδες.

Δεν είναι τυχαίο πως για αρκετό χρονικό διάστημα επικρατεί ακόμη η θεωρία της συνομωσίας, της άρνησης λήψης μέτρων, όπως είναι η μάσκα, ή μη επικοινωνία μέσω συνάξεων και πολλά άλλα.

Αυτό που κάνει εντύπωση είναι και οι οργανωμένες αντιδράσεις με διαδηλώσεις ενάντια στα μέτρα, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό που λειτουργούν σαν ένα είδος μεταφοράς συμπεριφορών, που θα μπορούσε κάλλιστα με άλλη λογική να μεταφραστεί πως  αποτελούν διαδήλωση υπέρ της ελευθερίας της διάδοσης του κορονοϊού.

Και αυτό γίνεται δυστυχώς στο όνομα της δήθεν ελευθερίας της δράσης του ανθρώπου.

Αυτό όμως που πρέπει να λάβουμε υπόψη, χρησιμοποιώντας πάντα την λογική και την κρίση είναι πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την συναισθηματική επιδημιολογία για το καλό το δικό μας και των συμπολιτών μας.

Αντί να μεταφέρουμε την συμπεριφορά που μας απομακρύνει από την λήψη μέτρων και την άρνηση της κοινωνικής αποστασιοποίησης, να αντιληφθούμε πως είμαστε στην κυριολεξία σε μια κατάσταση ζωής ή θανάτου. 

Για να έχουμε καλά αποτελέσματα απαιτείται συλλογική προσπάθεια και αποκλεισμός των ολίγων από την διάδοση αρνητικών συμπεριφορών, που θέτουν και την ζωή τους αλλά και την ζωή άλλων σε κίνδυνο.

Όλα ξεκινούν από το προσωπικό, ατομικό επίπεδο. Αν για παράδειγμα μένω στο σπίτι και δεν συναναστρέφομαι με τους φίλους μου, μεταδίδω την συμπεριφορά μου και σε αυτούς γιατί και αυτοί θα μείνουν στο δικό τους σπίτι, αφού εγώ δεν προτίθεμαι να τους επισκεφθώ ή να τους δεχτώ στο δικό μου.

Το ίδιο και με τα μέλη ης οικογένειας μου που δεν ζουν μαζί μου...

Η σωστή κατανόηση ενός τόσο πολύπλοκου προβλήματος θα μειώσει τους δύσπιστους και η συναισθηματική επιδημιολογία τελικά θα δουλέψει υπέρ της πρόληψης.

Αυτή είναι η αισιόδοξη πλευρά της συναισθηματικής επιδημιολογίας και αυτή πρέπει να προωθήσουμε...