Βασικό στοιχείο της σχιζοειδής διαταρχής αποτελεί η αποστασιοποίηση από τις κοινωνικές σχέσεις και η έκφραση συναισθημάτων είναι περιορισμένη. Κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία το άτομο με σχιζοειδής διαταραχή μπορεί να εμφανίσει λιγοστές σχέσεις με τους συνομήλικους και χαμηλή επίδοση στο σχολείο.
Το άτομο συνήθως δεν έχει κανένα φίλο, επιλέγει μοναχικές δραστηριότητες, δεν ενδιαφέρεται να συνεργαστεί με άλλους παρά μόνο για συγκεκριμένους λόγους όπως η επαγγελματική ανάγκη, ωστόσο δεν επιδιώκει όμως να δημιουργήσει ζεστές σχέσεις μαζί τους. Η αποστασιοποίηση από τις διαπροσωπικές σχέσεις δεν δείχνει να τον ενοχλεί, αντίθετα την επιδιώκει. Εξαιτίας της απομόνωσης του έχει περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες, που τον δυσκολεύουν όταν αποφασίζει να προσεγγίσει κάποιον. Η εικόνα του προς τους άλλους εμφανίζεται ως ψυχρή και απόμακρη. Επίσης παρουσίαζει μια δυσκόλια στην έκφραση του θυμού.
Σύμφωνα με τα κριτήρια DSM-IV για να διαγνωσθεί ένα άτομο με σχιζοειδή διαταραχή, πρέπει να πληρεί τέσσερα κριτήρια από τα παρακάτω:
- το άτομο δεν αντλεί ευχαρίστηση από στενές σχέσεις το ίδιο συμβαίνει ακόμα και με την οικογένεια του
- στερείται στενών ή έμπιστων φίλων εκτός από συγγενείς πρώτου βαθμού
- παρουσιάζεται αδιάφορο στον έπαινο ή την κριτική των άλλων
- ενδιαφέρεται λίγο, αν όχι καθόλου, να έχει σεξουαλικές εμπειρίες με κάποιο άλλο άτομο. Τις περισσότερες φορές τα άτομα αυτά μένουν ανύπαντρα
- σχεδόν πάντα επιλέγει μοναχικές δραστηριότητες που δεν απαιτούν τη συμμετοχή άλλων ατόμων
- απολαμβάνει πολύ λίγες έως καθόλου δραστηριότητες
- δείχνει συναισθηματική ψυχρότητα, είναι απόμακρο ή έχει άμβλυνση του συναισθήματος