Σωματοδυσμορφική Διαταραχή

Στις μέρες μας, η εξωτερική εμφάνιση είναι σημαντικός παράγοντας για την αυτοεικόνα του ατόμου. 

Η περιποίηση του εαυτού, απαιτεί να αφιερώνουμε χρόνο μπροστά σε ένα καθρέφτη για να περιποιηθούμε την εμφάνισή μας, το πρόσωπό μας ή τα μαλλιά μας. Ο σκοπός της ενασχόλησης μας αυτής είναι να έχουμε μια  ομορφότερη εκδοχή του εαυτού μας! 

Σημαντική  ανάγκη  του ατόμου αποτελεί η ομορφιά, η αποδοχή, ο θαυμασμός  και η ελκυστικότητα αφού μέσα από αυτά κοινωνικοποιείται.

Η σωματοδυσμορφική διαταραχή αναφέρεται στην εμμονή του ατόμου να ασχολείται με ένα σημείο στο σώμα το οποίο θεωρεί το ίδιο ως άσχημο ή προβληματικό. Το πρόβλημα συνήθως είναι φανταστικό ή ακόμα και αν υπάρχει αυτή η ατέλεια είναι μικροσκοπική και δεν παρατηρείται  ή είναι ασήμαντη για τους άλλους. 

Η σωματοδυσμορφική διαταραχή είναι μια διαταραχή που εμφανίζεται λίγο πιο συχνά στις γυναίκες με το ποσοστό της να κυμαίνεται γύρω στο 2% του γενικού πληθυσμού. 

Συνήθως το αντικείμενο- τομέας της εστίασης αποτελεί το πρόσωπο ή το κεφάλι όπως  η λέπτυνση των τριχών, η ακμή, τα σημάδια, η υπερβολική τριχοφυΐα, το μέγεθος – σχήμα χαρακτηριστικών προσώπου.


Ωστόσο, οποιοδήποτε σημείο  του σώματος μπορεί να αποτελέσει το επίκεντρο της ανησυχίας του ατόμου ή η ανησυχία να αφορά πολλά μέρη του σώματος ταυτόχρονα. Πολλές φορές, το σημείο είναι πολύ συγκεκριμένο (π.χ. μεγάλη μύτη), αλλά κάποιες άλλες φορές μπορεί να είναι ασαφές (π.χ. «πεσμένο» πρόσωπο)Υπάρχουν περιπτώσεις  που τα άτοµα µε την διαταραχή δεν θέλουν να περιγράψουν τα ελαττώματά τους µε λεπτομέρειες γιατί αισθάνονται  ντροπή για αυτά και κάνουν αναφορά στη γενική «ασχήμια» τους.  

Το άτομο με σωματοδυσμορφική διαταραχή περνά μεγάλο χρονικό διάστημα με το να ασχολείται με το ελάττωμα στην εμφάνισή του (3-8 ώρες ημερησίως) και δυσκολεύεται να ελέγξει την ενασχόληση αυτή με αποτέλεσμα αυτό να του προκαλεί  έντονη δυσφορία. 

Παραδείγματα των συμπεριφορών αυτών αποτελεί η  παρατήρηση του συμπτώματος σε καθρέφτες ή άλλες ανακλαστικές επιφάνειες, η χρήση ειδικού φωτισμό ή μεγεθυντικών φακών. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις που το άτομο αποφεύγει να κοιτάζεται σε καθρέφτες ή καλύπτει τους καθρέφτες ή γίνεται η απομάκρυνση των καθρεφτών από το χώρο του. Τέλος, αναφορές γίνονται και για υπερβολική ενασχόληση με συμπεριφορές αυτοπεριποίησης, όπου συχνά ελέγχουν και αναζητούν διαβεβαιώσεων για το ελάττωμα. Γίνεται μια σύγκριση ανάμεσα στο ελαττωματικό σημείο του σώματός τους με το αντίστοιχο σημείο άλλων ανθρώπων και προβαίνει σε προσπάθειες συγκάλυψής του. 

Η διαταραχή αυτή μπορεί να οδηγήσει στην αποφυγή των συνηθισμένων δραστηριοτήτων με αποτέλεσμα το άτομο να οδηγηθεί  σε κοινωνική απομόνωση, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις το άτομο βγαίνει από το σπίτι του μόνο τα βράδια ή καθόλου. Η ένταση της ψυχολογικής δυσφορίας κυμαίνεται και υπήρχαν και  περιπτώσεις που χρειάστηκε το άτομο να   νοσηλευτεί.  Επιπλέον, έχει αναφερθεί ότι και απόπειρες αυτοκτονίας έχουν γίνει για τον λόγο αυτό που υπολογίζεται ότι προβαίνουν περίπου το 25% των ασθενών. 

Η σωματοδυσμορφική διαταραχή έχει σαν αποτέλεσμα τα άτομα συχνά να αναζητούν ιατρικές, οδοντιατρικές ή χειρουργικές θεραπείες για το ελάττωμά τους, οι οποίες μπορεί να επιφέρουν επιδείνωση της διαταραχής και εντονότερη ενασχόληση με το ελάττωμα, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε νέες ανεπιτυχείς επεμβάσεις. Συχνά μπορεί εξαιτίας της δυσαρέσκειας τους από το αποτέλεσμα μπορεί να  εκδηλώσουν ακόμη και βίαιες συμπεριφορές ή να στρέφονται νομικά εναντίον των ιατρών. Κάποιες φορές κάνουν μόνοι τους χειρουργικές επεμβάσεις στον εαυτό τους.

Ο στόχος της θεραπείας είναι η αναγνώριση και τροποποίηση, από το άτομο, των δυσλειτουργικών σκέψεων και πεποιθήσεων ώστε αυτό να βοηθήσει στην αλλαγή των συμπεριφοράς και αρνητικών συναισθημάτων.