Η λέξη «τραύμα» προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα «τιτρώσκω» που σημαίνει «πληγώνω». Το ψυχικό τραύμα προκαλείται όταν ένα άτομο βρεθεί αντιμέτωπο με γεγονότα τα οποία είναι εξαιρετικά στρεσογόνα και αδυνατεί να τα διαχειριστεί συναισθηματικά. Επειδή ακριβώς είναι τόσο επώδυνο σε συνειδητό επίπεδο το τράυμα απωθείται σε ένα μη συνειδητό επίπεδο και μπορεί να εκδηλωθεί στην ζωή του ατόμου με διάφορες μορφές.                   

Οι πιο γνωστές μορφές ψυχικού τραύματος είναι οι ακόλουθες:

Μετατραυματικό στρες (PTSD):

Το PTSD έγινε γνωστό αρχικά, ως μια αρνητική συνέπεια στους στρατιώτες από τα βιώματα ενός πολέμου. Οι άνθρωποι που πάσχουν από τη μετατραυματική διαταραχή βιώνουν έντονο στρες με την μορφή αϋπνίας, εφιαλτών, άγχους και φόβου. Σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορεί να έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα και να κριθεί αναγκαία η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής σε συνδυασμό με συστηματική ψυχοθεραπεία. Το PTSD μπορεί να επηρεάσει επίσης άτομα που έχουν δεχτεί κακοποίηση στην παιδική ηλικία ή στην ενήλικη ζωή σε όλες τις τις μορφές (σωματική, σεξουαλική, λεκτική) καθώς και άλλες στρεσογόνες εμπειρίες όπως ατύχημα, τροχαίο, ληστεία, και γενικότερα βιώματα στα οποία ήρθαν σε άμεση επαφή με τον θάνατο.

Αποφυγή:        

Αν και αρχικά δεν φαίνεται να είναι πρόβλημα, εντούτοις μπορεί να προκαλέσει έκπτωση στη ζωή ενός ανθρώπου αυτή η μορφή τραύματος. Αυτό γιατί πολλά άτομα αναπτύσσουν μια τάση να αποφεύγουν ανθρώπους, μέρη και δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτό για μεγάλη χρονική περίοδο. Με την αποφυγή πετυχαίνουν να το κάνουν λιγότερο επώδυνο από το να το αντιμετωπίσουν ευθέως, αυτό είναι μια συχνή αντίδραση σε προβλήματα σχέσεων (ερωτικές, φιλικές, οικογενειακές).                  

Κατάθλιψη : 

Εμφανίζεται σε άτομα που έχουν υποστεί κάποιο ψυχικό τραύμα, πρόσφατα ή στο μακρινό παρελθόν και συνήθως συνυπάρχει και κάποια μορφή γνωστικής βλάβης. Όταν τα ψυχικά τραύματα είναι παρατεταμένα, ενδέχεται να επηρεάσουν την χημεία του εγκεφάλου. Η κατάθλιψη μπορεί να επιφέρει χημικές αλλαγές στον εγκέφαλο και αρνητικά αισθήματα, όπως π.χ. η απελπισία, που επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την λειτουργικότητα ενός ανθρώπου.

Απώλεια μνήμης:

Έχει αποδειχθεί επιστημονικά πως το ψυχικό τραύμα επηρεάζει αρνητικά τη μνήμη. Ακριβώς λόγω των έντονων αρνητικών συναισθημάτων, πολλές εμπειρίες κακοποίησης απωθούνται. Στις περιτπώσεις που τα ψυχολογικά τραύματα είναι εξαιρετικά επώδυνα, ενδέχεται να υπάρξει ανεπανόρθωτη βλάβη σε βασικές δομές του εγκεφάλου με αποτέλεσμα σημαντική απώλεια μνήμης, όπως π.χ. συμβαίνει στην διασπαστική αμνησία.

Φυσικές ασθένειες:  

Tο σοκ και το στρες του τραύματος ενδέχεται να επηρεάσουν και το σώμα και να προκαλέσουν αλλαγές στην χημική ισορροπία του οργανισμού με αποτέλεσμα σωματικά προβλήματα, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, προβλήματα με το στομάχι, πονοκέφαλοι κλπ.

Άγχος:     

Η σοβαρότητα του τραύματος κάποιες φορές μπορεί να προκαλέσει διαταραχές άγχους με συνήθη συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, τρέμουλο, φόβο, γενικευμένη ανησυχία. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει εκδήλωση κρίσεων πανικού οι οποίες συνήθως είναι δύσκολα διαχειρίσημες από τους ανθρώπους.

Αυτοτραυματισμός:         

Οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές είναι μια από τις πιο επικίνδυνες συνέπειες του ψυχολογικού τραύματος. Η μορφή αυτή ενδέχεται να περιλαμβάνει συμπεριφορές από αυτοτραυματισμούς μέχρι το εθιστικό ξύσιμο. Σε ένα επίπεδο τα άτομα σχηματίζουν την πεποίθηση ότι φταίνε για το τραύμα και τους αξίζει μια τιμωρία και σε ένα άλλο επίπεδο ο αυτοτραυματισμός μπορεί να είναι μια εξωτερίκευση του άγχους.

Τις πλείστες φορές οι άνθρωποι που προσέρχονται για ψυχοθεραπεία αναζητούν ανακούφιση στα συμπτώματα που προκαλούνται από το άγχος, κρίσεις πανικού, αϋπνία, κατάθλιψη, σωματικές ενοχλήσεις, φοβίες, έχοντας την πεπόιθηση ότι αυτό είναι και το βασικό τους πρόβλημα. Κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας όμως, συχνά προκύπτει οτι το σύμπτωμα είναι η κορυφή ενός παγόβουνου και σταδιακά αναδύεται το τραυματικό υπόβαθρο του, μέσα από μια πορεία συνειδητοποίησης του. Το τραύμα απαιτεί συνήθως μακρόχρονη εσωτερική ‘δουλεία’ για να το αγγίξουμε και χρειάζεται χρόνος μέχρι το άτομο να αισθανθεί ασφάλεια για να δουλέψει εμπειρίες οι οποίες είναι εξαιρετικά επώδυνες για αυτό. Σε κάθε περίπτωση η παρέμβαση ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας είναι επιβεβλημένη κυρίως όταν αφορά την ευαίσθητη ηλικιακή ομάδα των παιδιών.