Σύμφωνα με το Διαγνωστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM – 5), η διαταραχή αυτή ταξινομείται ανάμεσα στις καταθλιπτικές διαταρχές και έχει χρονιαία ποσοστά επικράτησης μεταξύ 1,8% και 5,8%.

Είναι σύνηθες η διαταραχή αυτή να μην αναγνωρίζεται ως ξεχωριστή οντότητα, γι αυτό και σε αρκετές περιπτώσεις δεν δίδεται η η απαραίτητη κλινική σημασία στην ύπαρξη της, με αποτέλεσμα την μη ενδεδειγμένη θεραπεία. 

Τα διαγνωστικά κριτήρια της διαταραχής αυτής είναι τα ακόλουθα:

A. Στους περισσότερους κύκλους της εμμήνου ρύσεως, τουλάχιστον πέντε συμπτώματα πρέπει να είναι παρόντα την τελευταία εβδομάδα πριν από την έναρξη του κύκλου, αρχίζουν να βελτιώνονται μέσα σε λίγες ημέρες μετά την έναρξη του κύκλου και γίνονται ελάχιστα ή απουσιάζουν την εβδομάδα μετά την έμμηνο ρύση.

Β. Ένα (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα συμπτώματα πρέπει να είναι παρόντα:

• Έκδηλη συναισθηματική αστάθεια (π.χ., εναλλαγές της διάθεσης: αίσθημα ξαφνικής λύπης ή δακρύων, ή αυξημένη ευαισθησία στην απόρριψη)

• Έκδηλη ευερεθιστότητα ή θυμός, ή αυξημένες διαπροσωπικές συγκρούσεις

• Έκδηλη καταθλιπτική διάθεση, αισθήματα απελπισίας, ή σκέψεις αυτοαποδοκιμασίας

• Έκδηλο άγχος, ένταση, ή / και συναίσθηματα νευρικότητας ή αγωνίας.

Γ. Ένα (ή περισσότερα) από τα παρακάτω συμπτώματα, θα πρέπει επιπρόσθετα να είναι παρόντα, για να φτάσουν συνολικά τα πέντε όταν συνδυάζονται με συμπτώματα από το κριτήριο Β, παραπάνω.

• Μειωμένο ενδιαφέρον για συνήθεις δραστηριότητες (π.χ., εργασία, σχολείο, φίλοι, χόμπι).

• Υποκειμενική δυσκολία στη συγκέντρωση.

• Εμβροντησία, ασυνήθιστη ταραχή, ή έκδηλη έλλειψη ενέργειας.

• Έκδηλη αλλαγή στην όρεξη, υπερφαγία ή σφοδρή επιθυμία λήψης συγκεκριμένου τροφίμου.

• Υπερυπνία ή αϋπνία.

• Αίσθηση του να είναι καταβεβλημένες ή εκτός ελέγχου.

• Σωματικά συμπτώματα όπως ευαισθησία στο στήθος ή πρήξιμο, πόνος αρθρώσεων ή μυών, μια αίσθηση «φουσκώματος», ή αύξησης του σωματικού βάρους.

Σημείωση: Τα συμπτώματα στα κριτήρια A - Γ πρέπει να πληρούνται για τους περισσότερους εμμηνορρυσιακούς κύκλους στη διάρκεια του προηγούμενου έτους.

Δ. Τα συμπτώματα σχετίζονται με κλινικά σημαντική δυσφορία ή δυσκολίες στην εργασία, το σχολείο, τις συνήθεις κοινωνικές δραστηριότητες, ή στις σχέσεις με τους άλλους (π.χ. αποφυγή κοινωνικών δραστηριοτήτων, μειωμένη παραγωγικότητα και αποδοτικότητα στην εργασία, στο σχολείο, ή στο σπίτι).

E. Η διαταραχή δεν είναι απλώς μια έξαρση των συμπτωμάτων άλλης διαταραχής, όπως μείζων καταθλιπτική διαταραχή, διαταραχή πανικού, επίμονη καταθλιπτική διαταραχή (δυσθυμία), ή μιας διαταραχής της προσωπικότητας (αν και μπορεί να συνυπάρχουν με οποιαδήποτε από αυτές τις διαταραχές).

ΣΤ. Το κριτήριο Α θα πρέπει να επιβεβαιωθεί με αντίστοιχες καθημερινές αξιολογήσεις κατά τη διάρκεια τουλάχιστον δύο συμπτωματικών κύκλων. (Σημείωση: Η διάγνωση μπορεί να γίνει προσωρινά πριν από την εν λόγω επιβεβαίωση.)

Ζ. Τα συμπτώματα δεν οφείλονται στις φυσιολογικές επιπτώσεις μιας ουσίας (π.χ., ένα φάρμακο κατάχρησης, μια φαρμακευτική θεραπεία , άλλη θεραπεία) ή άλλη ιατρική πάθηση (π.χ. υπερθυρεοειδισμός).

Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ή ένταση και η έκφραση των συνοδευτικών συμπτωμάτων ενδέχεται να είναι στενά συνδεδεμένη με το κοινωνικό και πολιτιστικό υπόβαθρο της γυναίκας, τη δομή της οικογένειας αλλά και πιο συγκεκριμένους παράγοντες, όπως οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, η κοινωνική ανεκτικότητα και θέματα που αφορούν το θηλυκό ρόλο.

Ολοκληρώνοντας θα πρέπει να τονίσουμε ότι, τα συμπτώματα αυτά έχουν την ίδια βαρύτητα (χωρίς την διάρκεια) με εκείνα άλλων ψυχικών διαταραχών, όπως π.χ., ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο ή η διαταραχή γενικευμένου άγχους. 

Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι, η εμφάνιση κάποιων από τα πιο πάνω συμπτώματα δεν σημαίνει απαραίτητα και διάγνωση, οπότε όλα αυτά θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ψυχραιμία.

Για το λόγο αυτό θα ήταν πρέπον αν υπάρχει υποψία σε εσάς ή σε γνωστό σας πρόσωπο για την ύπαρξη της διαταραχής να συζητηθεί με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για περαιτέρω διερεύνηση.