Τα τελευταία είκοσι τουλάχιστον χρόνια στην Κύπρο εγκαταστάθηκαν χιλιάδες άτομα για μόνιμη εγκατάσταση, ή μακροχρόνια παραμονή από πολλές χώρες και ηπείρους του κόσμου.

Η παρουσία τους εδώ είναι συνδεδεμένη με εργασία, φοίτηση, αναζήτηση ασύλου, μόνιμη διαμονή ή για πολλούς άλλους λόγους.

Ένα από τα θέματα που αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια είναι η κατάσταση αυτών των ατόμων σε σχέση με την σωματική ή την ψυχική τους υγεία.

Ένα μεγάλο μέρος από αυτούς, μαζί με την εξασφάλιση μόνιμης παραμονής στην Κύπρο εντάσσονται και αυτόματα στο Γενικό Σχέδιο Υγείας ( ΓΕΣΥ) και αποκτούν προσωπικό γιατρό

Από εδώ μπορούν, με βάση την εκτίμηση του προσωπικού γιατρού, να παραπεμφθούν σε ειδικό για κάλυψη των αναγκών τους.

Επειδή το θέμα Ψυχική υγεία διαφέρει κατά πολύ από την σωματική υγεία ένα από τα ζητήματα που προκύπτουν στην διαφύλαξη της ψυχικής υγείας των ατόμων αυτών είναι η πολιτισμική τους ικανότητα.

Τι είναι η πολιτισμική ικανότητα;

Ο όρος «πολιτισμική»και «διαπολιτισμική ικανότητα» αναφέρεται σε αποτελεσματικές και ενδεδειγμένες συμπεριφορές, που εκδηλώνονται σε συναντήσεις με άτομα από άλλες κουλτούρες και είναι η ικανότητα του ατόμου να αλληλεπιδρά αποτελεσματικά και να αναπτύσσει υγιείς σχέσεις με ανθρώπους που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα μέσω μιας σειράς γνωστικών, συναισθηματικών και συμπεριφορικών δεξιοτήτων.

Συχνά χρησιμοποιείται και ως «διαπολιτισμική επικοινωνιακή ικανότητα».

Η έννοια αυτή έχει σχέση με ορισμένα χαρακτηριστικά, όπως η ικανότητα κάποιων ανθρώπων να συμπάσχουν με άλλους, να ακούουν προσεκτικά τα προβλήματα και τα βάσανα τους και να έχουν θετική στάση προς άτομα που προέρχονται από άλλες κουλτούρες και άλλες φυλές,.

Τα άτομα αυτά έχουν κίνητρο εσωτερικό να αλληλοεπιδρούν με άλλους ανθρώπους και να προσαρμόζονται μέσα από την εμπειρία με τις παραδόσεις και της βασικές αξίες και αρχές που έχουν στην ζωή τους.

Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται και μελετάται από διάφορους ακαδημαϊκούς κλάδους όπως είναι η επιστήμη της επικοινωνίας, της ψυχολογίας, γλωσσολογίας , της εκπαίδευσης και διοίκησης επιχειρήσεων και σε πρακτικό επίπεδο από διπλωμάτες, πωλητές, εκπαιδευτικούς και άλλους.

Η διαπολιτιστική επικοινωνία αναπτύσσεται και είναι στενά συνδεδεμένη με τον διαπολιτισμικό διάλογο.

Ο διάλογος αυτός μπορεί να αποδώσει ανάλογα με την διαπολιτισμική ικανότητα των εμπλεκομένων και αναπτύσσεται το αμοιβαίο όφελος, διότι αυτοί μαθαίνουν από την εμπειρία και συμμερίζονται τον τρόπο που ο άλλος βλέπει τον κόσμο, αντιδρά συναισθηματικά και αναπτύσσει ενσυναίσθηση, πράγματα πολύ βασικά στην διαφύλαξη της ψυχικής υγείας.

Η κοινή αντιμετώπιση πολλών φαινομένων της καθημερινότητας κάτω από το πρίσμα της πολυπολιτισμικής ικανότητας είναι επίσης πολύ βασικός παράγοντας για την προαγωγή ης ψυχικής υγείας.

Μια σωστή πρωτοβουλία για την ανάπτυξη της ικανότητας αυτή; μπορεί να αρχίσει να γίνεται σε Πανεπιστήμια του τόπου μας, όπου σε ένα χώρο ζουν, σπουδάζουν και επικοινωνούν άτομα από αρκετές κουλτούρες. Οι πανεπιστημιουπόλεις πρέπει να λάβουν υπόψη την πολυπολιτισμικότητα με πολλούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένου του ότι σχετίζεται με την υγεία και την ψυχική περίθαλψη.

Έχοντας υπόψη την αύξηση της ποικιλομορφίας μεταξύ των φοιτητών των Πανεπιστημίων της Κύπρου χρειάζεται τα πανεπιστήμια να αναπτύξουν προληπτικά και πολιτισμικά ενημερωμένα προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί για να βελτιώσουν την υποστήριξη της ψυχικής υγείας για τους φοιτητές, ειδικά εκείνους που προέρχονται από κουλτούρες άγνωστες στους υπόλοιπες πολιτιστικές ομάδες, αλλά και απόν κυπριακό πληθυσμό.

Ήδη στην καθημερινή μας πρακτική, όπου γίνεται περίθαλψη ατόμων με ψυχικά προβλήματα νοιώθουμε την ανάγκη της γρήγορης προσαρμογής σε άτομα από άλλες κουλτούρες ή διαφορετική πολιτισμική ικανότητα.

Είναι πλέον κατανοητό πως χωρίς την κατανόηση της διαφορετικότητας δεν μπορεί να υπάρξει κοινή γλώσσα για ψυχολογική στήριξη, ούτε ο θεραπευτής μπορεί να μεταφέρει τα σωστά μηνύματα, αλλά και ούτε και ο δέκτης.