Βασικό χαρακτηριστικό της διαταρχής αποτελεί η αντίφαση στην επιθυμία του ατόμου να αποκτήσει τα πλεονεκτήματα της εξουσίας και ταυτόχρονα να διατηρήσει την αυτονομία του. Μέσα από την συμπεριφορά του παρατηρείται η τάση του να αντιτίθεται με έμμεσους τρόπους στην εξουσία όπως δασκάλους, νόμο, ενισχύοντας έτσι την αυτονομία που είναι πολύ σημαντική για αυτό. Συχνά η συμπεριφορά αυτή εκδηλώνεται με αναβλητικότητα, ανικανότητα και δυστροπία. Συχνά, τα άτομα με παθητική-επιθετική προσωπικότητα συμφωνούν να κάνουν πράγματα που στην πραγματικότητα δεν θέλουν να κάνουν και μετά συνεχίζουν υπονομεύοντας κρυφά την ολοκλήρωση τους. Αυτή η συμπεριφορά συνήθως εκφράζει συγκαλυμμένη εχθρότητα.
Το άτομο με παθητική- επιθετική διαταραχή είναι παθητικό και υποτακτικό, αλλά στην περίπτωση που αισθάνεται ότι χάνει την αυτονομία του αμύνεται και ανατρέπει τις αρχές. Θεωρεί τους άλλους κτητικούς, απαιτητικούς και ελεγκτικούς, την ίδια στιγμή όμως επιζητά την προστασία τους. Βασική πεποίθηση του ατόμου είναι ότι πρέπει να κάνει τα πάντα με το δικό του τρόπο και χωρίς τις υποδείξεις των άλλων. Ο έλεγχος από τους άλλους αποτελεί απειλή για την αυτονομία και την ανεξαρτησια του. Χρειάζεται τις αρχές για να το προστατεύουν, φοβάται όμως ότι η τήρηση των νόμων σημαίνει την απωλεία της ελευθερίας του, κάτι το οποίο τον επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό.Ο ειδικός βασίζει τη διάγνωση της διαταραχής της προσωπικότητας στις δυσπροσαρμοστικές σκέψεις και στον τύπο της συμπεριφοράς του ατόμου. Το άτομο αντιστέκεται πεισματικά στην αλλαγή του, παρά τις επιπτώσεις τις οποίες έχει. Επιπλέον, ο εικδικός είναι πιθανόν να παρατηρήσει τον ακατάλληλο τρόπο χρήσης των αμυντικών μηχανισμών από το άτομο. Ενώ ο κάθε άνθρωπος ασυναίσθητα χρησιμοποιεί αμυντικούς μηχανισμούς, τα άτομα με διαταραχές της προσωπικότητας τις χρησιμοποιούν με ακατάλληλο ή ανώριμο τρόπο.