Τα όνειρα, η σημασία και σκοπός τους απασχολούν τους ανθρώπους από τότε που απόκτησαν συνείδηση.

Κατά την διάρκεια των αιώνων, ανάλογα με τις γνώσεις που αποκτούνται συνεχώς και την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας δίνονται συνεχώς και νέες επεξηγήσεις, τόσο για τον σκοπό των ονείρων όσο και για το περιεχόμενο τους.

Το μυαλό μας, ενώ φαινομενικά κοιμόμαστε και διακόπτουμε την μέσω των αισθήσεων μας επικοινωνία με το περιβάλλον, ο εγκέφαλος μας εργάζεται και παράγει εικόνες και σκηνές και ένα μέρος των οποίων καταγράφεται στην μνήμη μας.

Όσα από τα πιο πάνω θυμόμαστε μπορούν να μας προκαλέσουν ευχαρίστηση, αηδία, φόβο, ανησυχία, ενόχληση και πολλά άλλα.

Από την αρχή πρέπει να πούμε πως παρόλη την πρόοδο της επιστήμης το πως και το γιατί ονειρευόμαστε παραμένει μυστήριο.

Πως λειτουργεί ο ύπνος;

Ο ύπνος παρουσιάζεται σε φάσεις. Η πρώτη φάση, που ξεκινά 70 έως 90 λεπτά από την έναρξη του ύπνου μας,  χαρακτηρίζεται από ταχείες κινήσεις των ματιών και χαλάρωση του σώματος. (REM) ( Rapid Eye Movements).

Αυτή διαρκεί και ολοκληρώνεται ανάμεσα στα 90 και 110 λεπτά.

Κατά την διάρκεια της φάσης αυτής από το εγκεφαλικό στέλεχος απελευθερώνεται ένα αμινοξύ που ονομάζεται « γλυκίνη» που διοχετεύεται στους κινητικούς νευρώνες και από εκεί στους μυς και το ανθρώπινο σώμα χαλαρώνει και οδηγείται σε παράλυση.

Μια σκέψη που υπάρχει είναι πως η παράλυση αυτή, εκτός του ότι βοηθά στην σωματική ξεκούραση, βοηθά στο να αποφευχθεί οποιαδήποτε κίνηση ή αντίδραση που μπορούμε να κάνουμε κατά την διάρκεια του ύπνου, όταν ονειρευόμαστε και δεν υπάρχει έλεγχος από την συνείδηση, για να μην βιώνουμε ότι ονειρευόμαστε σαν πραγματικότητα και να προκαλούμε τραυματισμούς.

Οι περίοδοι των ταχέων κινήσεων των ματιών (REM) μεταλλάσσονται με άλλες περιόδους, όπου δεν υπάρχει κίνηση των ματιών και ο ύπνος είναι πιο βαθύς. Με το πέρασμα της νύκτας οι περίοδοι REM αυξάνονται και ο βαθύς ύπνος μειώνεται.

Τα όνειρα παρουσιάζονται και στις δύο περιόδους, απλά φαίνεται πως τα όνειρα που θυμούμαστε είναι αυτά που βλέπουμε στην περίοδο REM και πιο σπάνια όταν αφυπνιστούμε κατά την διάρκεια της περιόδου της μη Ταχείας Κίνησης των Mατιών ( Non – Rapid Eye Movement NREM).

Έρευνες αναφέρουν πως 83% των ατόμων που ξύπνησαν κατά την διάρκεια REM ύπνου πως έχουν ανάμνηση ύπαρξης οπτικών εικόνων, ενώ μόνο 24% όταν ξύπνησαν κατά την διάρκεια NREM.

Οι επιστήμονες αναζητούν επίσης τον ρόλο διαφόρων ορμονών ή νευροδιαβιβαστών στον έλεγχο της μνήμης κατά την διάρκεια του ύπνου.

Μια από αυτές είναι η κορτιζόλη, που παράγεται στα επινεφρίδια, όπου παρατηρήθηκαν αυξημένες ποσότητες κατά την διάρκεια του ύπνου REM.

Η ορμόνη αυτή φαίνεται πως επηρεάζει την σχέση ιππόκαμπου και φλοιού και ενοποιεί την μνήμη, η οποία παραμένει με την αφύπνιση, ενώ στην φάση NREM οι ποσότητες της κορτιζόλης είναι πιο χαμηλές και οι αναμνήσεις δεν είναι το ίδιο έντονες.