Διεκδικητική συμπεριφορά - Οφέλη από την υιοθέτηση αυτής

Εάν δεχτούμε πως από ψυχολογικής πλευράς η συμπεριφορά των ανθρώπων καθορίζεται από το ενστικτώδες σύνδρομο «φυγή ή μάχη», τότε είναι φυσικό να  υπάρχουν δύο άκρα, η επιθετική πλευρά με ένα πραγματικό ή φανταστικό εχθρό και η παθητική πλευρά, η φυγή από μια πραγματική ή φανταστική απειλή. Η έννοια της συμπεριφοράς περιλαμβάνει όλες τις μορφές επικοινωνίας (λεκτικές και μη λεκτικές) που εκδηλώνει ένας άνθρωπος σε κάποιο άλλο ή προς το κοινωνικό σύνολο. Αρά το αποτέλεσμα της επικοινωνίας αυτής θα μπορέσει να κατατάξει τη συμπεριφοράς μας σε επιθετική ή παθητική.

Παρόλο που αυτές οι συμπεριφορές είναι χαρακτηριστικές και συναντώνται καθημερινά στις σχέσεις μας, δεν παύουν να ανήκουν στα δύο άκρα της ανθρώπινης επικοινωνίας και έτσι να μη συμβάλουν στην ανάπτυξη υγιών διαπροσωπικών σχέσεων. Επίσης τις πλείστες φορές οι συμπεριφορές αυτές οδηγούν σε απομάκρυνση από φίλους, γνωστούς, σύζυγο, οικογένεια κλπ. Πολλές φορές το άτομο που έχει να επιλέξει ανάμεσα στα δύο άκρα έχει επιπτώσεις, όπως π.χ. να του δημιουργηθεί το αίσθημα της απειλής και αυτό δεν είναι βοηθητικό στο να πάρει σωστές και λογικές αποφάσεις για επίλυση των προβλημάτων του. Πολύ σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι στην ανθρώπινη επικοινωνία υπάρχει ακόμη ένα είδος συμπεριφοράς που καλύπτει τον χώρο ανάμεσα στα δύο άκρα η θετική διεκδικητική συμπεριφορά. Ένα άτομο με επιθετική συμπεριφορά δίνει το μήνυμα ότι διεκδικεί αποκλειστικά τα δικαιώματα του με σκοπό την απόλυτη κυριαρχία και επίδειξη της ανωτερότητας του πάνω στους άλλους. Επίσης ο τελικός στόχος είναι μέσω της εχθρότητας, της δύναμης, των απειλών και των επιθέσεων, η υποβάθμιση όλων των άλλων ανθρώπων. Το κυρίαρχο αίσθημα που λειτουργεί μέσα στο επιθετικό άτομο είναι ΚΕΡΔΙΖΩ - ΧΑΝΕΙΣ. Από την άλλη πλευρά ένα άτομο με παθητική συμπεριφορά δίνει το μήνυμα πως δεν έχει πλέον δικαιώματα έναντι των άλλων και ότι τα συναισθήματα του επίσης, δεν είναι τόσο σημαντικά όσο των άλλων. Η συμπεριφορά αυτή με πιο απλά λόγια σημαίνει υποχώρηση, συμβιβασμό και αδράνεια. Αυτό δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο που όσο μεγαλώνει η επίθεση το παθητικό άτομο γίνεται πιο άβουλο και παθητικό και το επιθετικό ακόμη πιο σκληρό και δυνατό. Το κυρίαρχο αίσθημα που λειτουργεί μέσα στο παθητικό άτομο είναι ΧΑΝΩ – ΚΕΡΔΙΖΕΙΣ. Στην περίπτωση της θετικής – διεκδικητικής συμπεριφοράς δίνεται το μήνυμα του αυτόσεβασμού του ατόμου προς τον εαυτό του, προς τα δικαιώματα του, όπως επίσης και στα δικαιώματα των άλλων. Αυτό σημαίνει πως το άτομο αγωνίζεται να εκφράσει τις ανάγκες και  τα πιστεύω του και να τα διεκδικήσει, χωρίς όμως να μένει το αίσθημα της υποτίμησης το οποίο να το καταστρέφει ψυχολογικά. Η  λύση που αναζητείται δεν είναι η κατατρόπωση του πραγματικού ή φανταστικού εχθρού, αλλά η ανεύρεση μιας ώριμης και λειτουργικής λύσης που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές. Το αίσθημα που λειτουργεί μέσα στο θετικό – διεκδικητικό άτομο είναι ΚΕΡΔΙΖΩ - ΚΕΡΔΙΖΕΙΣ. Η υιοθέτηση μιας θετικής – διεκδικητικής συμπεριφοράς έχει πάμπολλα οφέλη για ένα άτομο, αρχικά γιατί αισθάνεται πολύ καλά με την έκβαση μιας συζήτησης αλλά και γιατί δημιουργεί και διατηρεί καλύτερες σχέσεις με το περιβάλλον και με τον εαυτό του. Επίσης γιατί οι δυνατότητες επιτυχίας και επίτευξης του στόχου είναι μεγαλύτερες και κυρίως γιατί βοηθά το άτομο να λέει «ΟΧΙ». Κατανοώντας καλύτερα τη συμπεριφορά αυτή μπορεί ευκολότερα να δεχτεί κριτική αλλά και να αντιμετωπίζει την αδικία και κριτικές σε άλλους. 

Η εφαρμογή μιας θετικής – διεκδικητικής συμπεριφοράς στον εργασιακό χώρο βοηθά στο να δημιουργείται υγιές περιβάλλον το οποίο επιδρά θετικά στην ψυχολογία των ανθρωπίνων σχέσεων και με αυτό τον τρόπο αυξάνει την παραγωγικότητα. Επίσης μειώνει την ένταση και αποφεύγεται η διάχυση αρνητικών συναισθημάτων ανάμεσα στο προσωπικό και κυρίως στις σχέσεις προσωπικού - διοίκησης.

Καταληκτικά θα ήταν καλό να αναφερθεί ότι η επιλογή του είδους της συμπεριφοράς που θα εκφράσουμε σε κάθε περίσταση είναι δυνατόν να ποικίλει και εξαρτάται και από άλλους παράγοντες. Από τους πιο σημαντικούς είναι η προσωπικότητα του κάθε ατόμου όπως επίσης και σε πιο βαθμό το άτομο αποφασίζει πιο στυλ συμπεριφοράς θα επιλέξει για να επικοινωνεί με τους γύρω του και να νοιώθει καλά.