Η παραίτηση του John B. Watson από τον κόσμο της ακαδημαϊκής ψυχολογίας, έφερε την ανάγκη νέες μορφές μάθησης πέρα από την κλασική εξαρτημένη μάθηση από τους ψυχολόγους και τους συμπεριφοριστές. Η σημαντικότερη από τις συμπεριφορικές θεωρίες της εποχής  ήταν η λειτουργική εξαρτημένη μάθηση, που προτάθηκε από τον Burrhus Frederic Skinner, γνωστός ως B.F. Skinner.                                                         

Η θεωρία αυτή αντιτάσσεται στο ήδη υπάρχον ψυχαναλυτικό κίνημα που μελετούσε κυρίως τις εσωτερικές ψυχικές λειτουργίες. Γι αυτό το λόγο βασίζεται στη μελέτη της παρατηρήσιμης συμπεριφοράς καθώς θεωρεί ότι αυτό είναι πολύ πιο αποτελεσματικό και άμεσο. Αναφέρει επίσης ότι η κλασική εξαρτημένη μάθηση είναι υπερβολικά απλοϊκή για να μπορέσει να εξηγήσει με σαφήνεια την πολυσύνθετη ανθρώπινη προσωπικότητα.                                     

Η έρευνα του βασίστηκε στον τομέα της μάθησης και της συμπεριφοράς και κυρίως στην μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και το πώς αντιδρά ένας οργανισμός όταν τοποθετηθεί σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Οι αντιδράσεις της συμπεριφοράς ονομάστηκαν από τον ίδιο ως λειτουργικές και για αυτό και θεωρείται ο πατέρας της λειτουργικής εξαρτημένης μάθησης.                                                                        

Η διατύπωση της θεωρίας αυτής έγινε κυρίως διεξάγοντας πειράματα σε ζώα και για να πετύχει το σκοπό του χρησιμοποίησε ένα ειδικό κουτί γνωστό ως το “Skinner Box” για να κάνει πειράματα σε αρουραίους. Αρχικά τοποθέτησε ένα πεινασμένο αρουραίο μέσα στο κουτί και παρατήρησε ότι ενώ αρχικά ήταν αδρανής στη συνέχεια ξεκίνησε να προσαρμόζεται στο νέο περιβάλλον και να το εξερευνά. Έτσι ανακάλυψε ένα μοχλό όπου με το πάτημα του έπεφτε τροφή μέσα στο κουτί και αυτό συνεχίστηκε για αρκετές φορές με αποτέλεσμα την επόμενη φορά που αφέθηκε στο κουτί πάτησε αμέσως το μοχλό. Με αυτό τον τρόπο φάνηκε ότι η ανταμοιβή στην πράξη ώθησε τον αρουραίο να πατά όλο και πιο συχνά το μοχλό και η ενίσχυση αυτή λειτούργησε θετικά στην πείνα του.                                                                  

Σε ένα άλλο πείραμα ο Skinner προσπάθησε να εξηγήσει την αρνητική ενίσχυση. Οπότε τοποθέτησε έναν αρουραίο σε ένα θάλαμο με παρόμοιο τρόπο, όπου σε αυτή την περίπτωση δεν ήταν πεινασμένος αλλά τον υπέβαλε σε ένα δυσάρεστο ηλεκτρικό ρεύμα. Όταν ο αρουραίος ένιωσε το αρνητικό αυτό ερέθισμα άρχισε να κινείται απεγνωσμένα γύρω από το κουτί και σε κάποια στιγμή χτύπησε τον μοχλό, όπου κατασχέθηκε αμέσως η ροή του δυσάρεστου ρεύματος. Έτσι πολύ εύκολα μετά από κάποιες προσπάθειες ο αρουραίος πατούσε εσκεμμένα τον μοχλό προκειμένου να αποφύγει το δυσάρεστο ερέθισμα. Εδώ μπορούμε να δούμε τα αποτελέσματα της αρνητικής ενίσχυσης, όπου στην περίπτωση αυτή ο αρουραίος καταφεύγει στην άμεση πίεση του μοχλού για να απαλλαγεί από το δυσάρεστο αρνητικό ρεύμα.                                                   

Η θεμελιώδης θεωρία του Skinner για την εποχή είναι ότι, σε αντίθεση με τις υπάρχουσες θεωρίες αναφέρει ότι ‘μια συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν εξαρτάται από τις συνέπειες που πρόκειται να ακολουθήσουν, αλλά από τις συνέπειες που ακολούθησαν ήδη μετά από μια τέτοια συμπεριφορά στο παρελθόν.’ Επίσης αναφέρει ότι κάθε αντίδραση έχει διάφορα είδη ενισχυτών όπως: υλικοί ενισχυτές, κοινωνικοί ενισχυτές, αρνητικοί ή αποστροφικοί ενισχυτές ενώ η συντελεστική μάθηση κατά τον Skinner διακρίνεται σε θετική ενίσχυση, αρνητική ενίσχυση, μάθηση διαφυγής, τιμωρία και εν τέλει έμμεση τιμωρία, (κοινωνική απομόνωση, διακοπή προνομίων). Η θεωρία αυτή βρίσκει ακόμα και σήμερα πάρα πολλές χρήσεις μέσα στην τάξη και στο σχολικό περιβάλλον.                                                                                            

Όπως κάθε θεωρία έτσι και αυτή δέχτηκε μεγάλη κριτική κυρίως για τον λόγο ότι δεν λαμβάνει υπ’ όψιν τις εσωτερικές διεργασίες ενός οργανισμού αλλά και για το ότι η ένταση των ερεθισμάτων εξαρτάται ούτως ή αλλιώς από το υποκείμενο. Επίσης κριτική δέχτηκε για το λόγο ότι τα ποντίκια και τα περιστέρια δεν είναι ανθρώπινοι οργανισμοί οπότε τα αποτελέσματα αυτά μπορούν να γενικευτούν με μεγάλη επιφύλαξη.