Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

Τα δεδομένα υποστηρίζουν την ιδέα ότι ο γενικός παθολόγος  (προσωπικός γιατρός) παίζει  σημαντικό ρόλο στον εντοπισμό και την έγκαιρη παροχή βοήθειας σε ασθενείς με προβλήματα κατάχρησης αλκοόλ και ουσιών  και εθισμών σε συμπεριφορές.

Οι γενικοί γιατροί,  και τα Τμήματα Πρώτων Βοηθειών αντιμετωπίζουν τακτικά ασθενείς που απευθύνονται κοντά τους για βοήθεια για προβλήματα άσχετα με το αλκοόλ ή την κατάχρηση ουσιών.

Οι ασθενείς απευθύνονται  καταρχάς για πολλά σωματικά προβλήματα που έχουν. Όταν από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και τις διάφορες αναλύσεις και εξετάσεις, αποκλειστεί η οργανική πάθηση τότε στρεφόμαστε στις λεγόμενες ψυχοσωματικές παθήσεις.

Όταν και η αναζήτηση των αιτίων και στην ψυχοσωματική επεξήγηση δεν υπάρχει λύση, τότε η προσοχή πρέπει να στραφεί σε ένα θέμα που δύσκολα μπορεί να περάσει από το μυαλό μας πως μπορεί να υπάρχει.

Αυτό είναι η κατάχρηση αλκοόλ ή και άλλων νόμιμων ή παράνομων ουσιών ή ακόμη και εθισμός  σε συμπεριφορές, όπως είναι ο τζόγος, τα ηλεκτρονικά παιγνίδια, το ιντερνετ, που μπορεί να συνυπάρχουν με μια άλλη πάθηση, ή μπορεί να είναι η συνυπάρχουσα κύρια αιτία για την εμφάνιση τους.

Εδώ μιλούμε για την λεγόμενη συν-νοσηρότητα.

Ο γενικός, οικογενειακός γιατρός είναι φυσικό να είναι ο πρώτος στον οποίο απευθύνονται οι ασθενείς και θα πρέπει να προσπαθήσει να εντοπίσει  αυτούς που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από κατάλληλες παραπομπές για προβλήματα σχετικά με τους εθισμούς ( αλκοόλ, παράνομες ουσίες και  συμπεριφορές).

Ο προσωπικός γιατρός  και κάποτε τα Τμήματα Πρώτων Βοηθειών μπορεί να είναι τα αρχικά ή μοναδικά σημεία επαφής με το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης για αυτούς τους ασθενείς.

Η αρχική αξιολόγηση μπορεί να φαίνεται ρουτίνα, ωστόσο αυτοί οι ασθενείς έχουν πολλαπλά σωματικά και συναισθηματικά προβλήματα που πρέπει να βγουν στην επιφάνεια για να αντιμετωπιστούν.

Στις συναντήσεις αυτές είναι υπερβολικά χρήσιμο να γίνει έστω και η διαπίστωση της ύπαρξης του προβλήματος, η υπογράμμιση και η λογική αιτιολόγηση του από πλευράς του  προσωπικού γιατρού και αυτό πιθανόν να αποτελεί σταθμό για την ζωή του ασθενούς.

Σε μια δύσκολη στιγμή όπου το άγνωστο της πάθησης που οδήγησε τον ασθενή στον προσωπικό του γιατρό ή στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών και φέρει ερωτήματα αγωνίας και φόβου από δικής τους πλευράς, η σοβαρή και εμπεριστατωμένη επεξήγηση του γιατρού,( αφού όπως είπαμε πιο πάνω αποκλείστηκε οποιαδήποτε οργανικότητα) φέρνει τεράστια ανακούφιση στον ασθενή.

Επίσης  όταν διαπιστωθεί πως  η αιτία είναι κάτι που μπορεί να αποφευχθεί με την δική του συμβολή, αυτό παίζει τον ρόλο της λεγόμενης «διδακτικής στιγμής» και τον βοηθά να αναλάβει προσωπική πρωτοβουλία για αλλαγή.

Την στιγμή αυτή ο ασθενής είναι έτοιμος να συμβιβαστεί με ένα πρόβλημα που είτε  δεν το γνώριζε καθόλου ή δεν το θεωρούσε για τόσο σοβαρό  ή που βρισκόταν συνεχώς στο μυαλό του, τον προβλημάτιζε από καιρό, το οποίο του προκαλούσε και προβλήματα στις οικογενειακές και διαπροσωπικές του σχέσεις και  σε στιγμές ειλικρίνειας με τον εαυτό του το δεχόταν, το αναγνώριζε, αλλά η αμυντική του θέση απέναντι στους άλλους δεν τον άφηναν να αναλάβει δράση για να το επιλύσει.

Να τώρα που ήλθε η στιγμή.

Μια στιγμή που του έδωσε μια πολύ καλή δικαιολογία ενώπιον των άλλων, και που η αλλαγή της στάσης του απέναντι στον εθισμό του δεν θα φανεί πως κάνει το χατήρι κανενός  από αυτούς που στο σπίτι ή στην παρέα τον πίεζαν.

Επίσης η απόφαση του αυτή δεν φαίνεται με κανένα τρόπο ως αδυναμία από δικής του πλευράς,( πως δεν σηκώνει πλέον να πίνει τόσο αλκοόλ ή άλλες ουσίες, ή υποχωρεί από προηγούμενες του απόψεις, ή δηλώσεις για το θέμα) αλλά φαίνεται σαν δύναμη που διαθέτει και που μπορεί να την επιβάλει στον εαυτό του, γιατί αυτό απαιτεί και ο προσωπικός του γιατρός για το καλό της υγείας του.

Με λίγα λόγια η επίσκεψη αυτή στον προσωπικό του γιατρό μπορεί να είναι και η σωτηρία του.

Οι σύντομες συμβουλές και η λογική επεξήγηση της κατάστασης προετοιμάζουν ψυχικά το άτομο με συν-νοσηρότητα με μεγαλύτερη ευκολία να αποδεχτεί το πρόβλημα του και ακόμη περισσότερο να αποδεχτεί την παραπομπή σε άλλο  γιατρό, ειδικό για το θέμα,  για περαιτέρω διερεύνηση και πιθανή έναρξη θεραπείας, κάτι που κατηγορηματικά απόρριπτε σε προηγούμενες συζητήσεις και παροτρύνσεις.

Εδώ επίσης φαίνεται και ο πολύ σημαντικός ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει και ο προσωπικός γιατρός, ο οποίος οπωσδήποτε κατά την λήψη ιστορικού με αρκετή μαεστρία στους  ασθενείς του, που με κανένα τρόπο ή εξωτερικό σημάδι μπορούν να θυμίζουν εθισμένα άτομα, πρέπει να υποβάλλει τέτοιες ερωτήσεις  που θα τον βοηθήσουν να βγάλει στην επιφάνεια οποιονδήποτε άλλο πρόβλημα που έχει σχέσεις με εξαρτήσεις.