Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT)

Η Ηλεκτροσπασμοθεραπεία είναι μια αξιόπιστη, ασφαλής και αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδος χωρίς σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Τι είναι η Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ΗΣΘ)/[ Electroconvulsive Therapy – ECT];

Η Ηλεκτροσπασμοθεραπεία, ευρύτερα γνωστή ως «ECT», (Electroconvulsive Therapy) είναι μια ιατρική θεραπεία που εκτελείται μόνο από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας, παθολόγους, αναισθησιολόγου και νοσηλευτών υπό την άμεση επίβλεψη ψυχιάτρου.

Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία εφαρμόζεται με τη συνεργασία αναισθησιολόγου με τη χρήση αναισθητικού, μυοχαλαρωτικού, συνεχή χορήγηση οξυγόνου και παρακολούθηση των ζωτικών σημείων του ασθενούς που μειώνουν πολύ την ανησυχία του. Η διαδικασία είναι εντελώς ανώδυνη. Ο ασθενής παραμένει χαλαρός και ακίνητος και αφυπνίζεται μετά από λίγα λεπτά χωρίς να έχει αντιληφθεί τη διαδικασία που προηγήθηκε.

Η αποτελεσματικότητά της στη θεραπεία σοβαρών ψυχικών ασθενειών είναι αναγνωρισμένη από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (American Psychiatric Association), την Αμερικανική Ιατρική Ένωση, το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας και παρόμοιους οργανισμούς στον Καναδά, τη Μεγάλη Βρετανία και σε πολλές άλλες χώρες.

Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, παρά την εξέλιξη της ψυχοφαρμακολογίας, παραμένει αναντικατάστατη σε ορισμένες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις, όπου αποτελεί θεραπεία εκλογής με ερευνητικά τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια.

Σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζεται η μέθοδος Ηλεκτροσπασμοθεραπείας (ΗΣΘ);

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (American Psychiatric Association), η μέθοδος ηλέκτροσπασμοθεραπείας μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματική στις παρακάτω περιπτώσεις:

Σε περίπτωση που υπάρχει ανάγκη άμεσης ανταπόκρισης στην θεραπεία, όπως στην εγκυμοσύνη
Όταν ο ασθενής αρνείται την πρόσληψη τροφής και αυτό οδηγεί σε ένδεια θρεπτικών στοιχείων
Όταν η κατάθλιψη δεν ανταποκρίνεται στην φαρμακοθεραπεία
Όταν άλλες παθήσεις καθιστούν αδύνατη την χορήγηση αντικαταθλιπτικών
Όταν ο ασθενής βρίσκεται σε κατατονία
Όταν η κατάθλιψη συνοδεύεται από ψυχωσικά συμπτώματα
Στην θεραπεία της διπολικής διαταραχής
Στην θεραπεία της μανίας
Στην θεραπεία ασθενών με υψηλό κίνδυνο αυτοκτονίας
Σε ασθενείς που έχουν ανταποκριθεί καλά στο παρελθόν στην θεραπεία με ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT)
Σε ασθενείς με άτυπη ψύχωση
Σε ασθενείς με μείζονα κατάθλιψη
Σε ασθενείς με σχιζοφρένεια

Είναι η ηλέκτροσπασμοθεραπεία αποτελεσματική;

Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία είναι η ταχύτερη και πιο αποτελεσματική θεραπεία της μείζονος κατάθλιψης.

Από δοκιμές των αποτελεσμάτων της ηλεκτροσπασμοθεραπείας, φαίνεται ότι ποσοστό μεταξύ 70 και 90% των ασθενών παρουσιάζουν καλυτέρευση (αναφορικά προς το συγκεκριμένο καταθλιπτικό επεισόδιο). Τα αντίστοιχα ποσοστά για ασθενείς που λαμβάνουν φαρμακοθεραπεία κυμαίνονται μεταξύ 50 και 70%.

Η επίδραση της ηλεκτροσπασμοθεραπείας γίνεται αντιληπτή μετά από μια με δύο εβδομάδες, ενώ το αποτέλεσμα της φαρμακευτικής θεραπείας γίνεται αντιληπτό μετά από δύο με τέσσερις εβδομάδες.

Ποσοστό περίπου 50% εκείνων που εμφάνισαν βελτίωση μετά από ηλεκτροσπασμοθεραπεία, δυστυχώς, υποτροπιάζουν μέσα σε 6 μήνες. Εάν χρησιμοποιηθούν τόσο ηλεκτροσπασμοθεραπεία όσο και προληπτικά αντικαταθλιπτικά, η συχνότητα υποτροπής μειώνεται.

Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία δεν είναι μόνιμα θεραπευτική και πρέπει να συνοδεύεται πάντα από προληπτική θεραπεία και παρακολούθηση.

Πόσο συχνά γίνεται η ηλεκτροσπασμοθεραπεία;

Η ηλέκτροσπασμοθεραπεία εφαρμόζεται δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα με συνολικό αριθμό συνεδριών έξι έως δώδεκα. Για ασθενείς στους οποίους η φαρμακευτική προφύλαξη δεν είναι αποτελεσματική, χορηγούνται αναμνηστικές συνεδρίες με συχνότητα μια ανά μήνα για τρεις ως έξι μήνες ή και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Πιοι κίνδυνοι υπάρχουν κατα την ηλεκτροσπασμοθεραπεία;

Οποιαδήποτε ιατρική θεραπεία προϋποθέτει ένα ορισμένο ποσοστό κινδύνου. Ωστόσο η ηλεκτροσπασμοθεραπεία δεν είναι πιο επικίνδυνη από μια μικρή χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία και μπορεί μερικές φορές να είναι λιγότερο επικίνδυνη από ότι η θεραπεία με αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Αυτό έχει φανεί και από την χρήση της σε ηλικιωμένους ασθενείς καθώς και σε εκείνους με συνυπάρχουσες άλλες ιατρικές ασθένειες.

Ένας μικρός αριθμός από άλλες ιατρικές παθήσεις αυξάνουν τον κίνδυνο που συνδέεται με την ηλεκτροσπασμοθεραπεία, και οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται για αυτές πριν ο ψυχίατρος τους την συστήσει.

Ποιές παρενέργειες πιθανόν να εμφανισθούν κατά την θεραπεία με ηλεκτροσπασμοθεραπεία;

Άμεσες παρενέργειες από την ίδια την ηλεκτροσπασμοθεραπεία είναι σπάνιες εκτός από πονοκεφάλους, μυϊκούς πόνους ή ναυτία και σύγχυση, που προκαλούνται συνήθως κατά τις πρώτες ώρες μετά την επέμβαση. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με ηλεκτροσπασμοθεραπεία, μπορεί να είναι πιο δύσκολο για τους ασθενείς να θυμηθούν τα πρόσφατα γεγονότα, αν και αυτές οι διαταραχές της πρόσφατης μνήμης υποστρέφονται κατά τη διάρκεια των επόμενων ημερών και εβδομάδων μετά την ολοκλήρωση της συνολικής θεραπείας.

Μερικοί ασθενείς αναφέρουν επίσης μερική απώλεια της μνήμης για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τις ημέρες, εβδομάδες και μήνες που προηγούνται της ηλεκτροσπασμοθεραπείας. Ενώ οι περισσότερες από αυτές τις διαταραχές μνήμης τυπικά αποκαθίστανται σε περίοδο ημερών έως μηνών μετά την ηλεκτροσπασμοθεραπεία, μερικοί ασθενείς έχουν αναφέρει μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας προβλήματα με την μνήμη τους.

Άλλα πάλι άτομα αναφέρουν βελτιωμένη ικανότητα μνήμης μετά από την ηλεκτροσπασμοθεραπεία, λόγω βελτίωσης της συγκέντρωσης τους, σύμπτωμα που σχετίζεται με την σοβαρή κατάθλιψη. Η σοβαρότητα και η διάρκεια των προβλημάτων μνήμης κατόπιν θεραπείας με ηλεκτροσπασμοθεραπεία ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο της ηλεκτροσπασμοθεραπείας που χρησιμοποιείται και είναι μικρότερη σε μονόπλευρη ηλεκτροσπασμοθεραπεία (όπου η μία πλευρά της κεφαλής διεγείρεται ηλεκτρικά) από ότι σε αμφοτερόπλευρη.

Δικαιώματα Ασθενών Ποτέ ο ψυχίατρος δεν αποφασίζει από μόνος του για τη θεραπεία με ηλεκτροσπασμοθεραπεία ενός ασθενούς.Πριν την ηλέκτροσπασμοθεραπεία πρέπει ο ιατρός να λάβει γραπτή συγκατάθεση του ασθενούς (στις περισσότερες χώρες) ή αν ο ασθενής είναι πολύ άρρωστος ή ανίκανος για να λάβει αποφάσεις για τον εαυτό του, πρέπει να υπογράψει ο ασκών την δικαστική επιμέλεια του ασθενούς (συνήθως ένα από τα μέλη της οικογένειας του).Ο ψυχίατρος οφείλει να εξηγήσει με σαφήνεια τι περιλαμβάνει η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, τι άλλες θεραπείες μπορεί να είναι διαθέσιμες, καθώς και τα οφέλη και τους κινδύνους που αυτή η θεραπεία μπορεί να ενέχει. Ο ασθενής ή το μέλος της οικογένειας έχει ενημερωθεί για το πότε, πού και από ποιον θα εφαρμοστεί η θεραπεία καθώς και για τον προβλεπόμενο αριθμό των συνεδριών. Οι ερωτήσεις ενθαρρύνονται. Το πρόσωπο που συναινεί στη διαδικασία τηρείται ενήμερο για την πρόοδο, καθώς η θεραπεία είναι σε εξέλιξη και μπορεί να ανακαλέσει οποτεδήποτε τη συγκατάθεσή του.

Οικονομικά Το κόστος για κάθε ψυχιατρική θεραπεία ποικίλλει ευρέως, ανάλογα με την κατάσταση και τη διαχείριση της κατάστασης του ασθενούς. Το συνολικό οικονομικό όφελος από την μείωση του χρόνου της οξείας φάσης της διαταραχής και την γρήγορη επαναφορά του ασθενούς σε παραγωγική διαδικασία, είναι σημαντικής τάξης μεγέθους.Συνήθως, μετά την θεραπεία με ηλεκτροσπασμοθεραπεία, εφαρμόζονται και υποστηρικτικές θεραπείες με φαρμακοθεραπεία και ψυχοθεραπεία, που βελτιώνουν ακόμα περισσότερο την ψυχική υγεία του ασθενούς και μειώνουν δραματικά τα νέα επεισόδια (υποτροπές).