Οι αλλαγές στον τρόπο επικοινωνίας μας, τηλεφωνικής και άλλης, η τελειοποίηση της τεχνολογίας και η αντιμετώπιση καταστάσεων, όπως αυτή της μόλυνσης του κορονοϊού με όλα τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και την αναγκαιότητα της εφαρμογής της τηλεκπαίδευσης και τηλεργασίας, και πολλοί άλλοι παράγοντες μας οδηγούν σταδιακά να αφιερώνουμε όλο και  περισσότερο χρόνο μπροστά από την οθόνη των ηλεκτρονικών μας συσκευών- κινητού, τάμπλετ, υπολογιστή και τηλεόρασης.

Από τα πιο πάνω η τηλεόραση που παρακολουθείται από μια σχετική απόσταση διαφέρει από τα άλλα μέσα, αλλά τα υπόλοιπα μας αναγκάζουν να τα παρακολουθούμε σχεδόν εξ΄επαφής και όλα αυτά μπορούν να προκαλέσουν ηλεκτρονική ή ψηφιακή κόπωση.

Τα  πιο πάνω ηλεκτρονικά αντικείμενα δημιουργούν οπτική, σωματική και ψυχολογική σχέση με τα ανάλογα επακόλουθα.

Όπως όλα τα νέα πράγματα στην ζωή μας, έτσι και αυτή η κατάσταση στην αρχή φέρνει αλλαγές στους τρόπους της συμπεριφοράς μας και αργότερα σταδιακά κατανοούμε τι είναι αυτό που κάνουμε και αρχίζει ο οργανισμός μας να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα. Εκεί όμως που δημιουργείται πρόβλημα είναι όταν απουσιάζει η αυτογνωσία και αυτό εμποδίζει την λήψη έγκαιρων μέτρων και μπορεί να οδηγηθούμε στην οπτική κόπωση, σωματικά προβλήματα  και στον εθισμό.

Πως εκφράζεται η κόπωση αυτή;

Πρώτο είναι η ταλαιπωρία που προκαλούμε στην όραση μας. Όλες οι σύγχρονες οθόνες εκπέμπουν μπλε φωτισμό που αν είναι πολύ δυνατός κουράζει τα μάτια.

Απο εδώ έχουμε κόκκινα ή φουσκωμένα, υγρά ή ξηρά μάτια, δυσκολία στην συγκέντρωση, δυσκολίες στην όραση μέχρι και διπλωπία για σύντομο χρονικό διάστημα και αυξημένη ευαισθησία γενικά στο φως.

Δεν είναι και λίγες οι περιπτώσεις ατόμων που παρουσιάζουν και πονοκέφαλο μετά από πολύωρη απασχόληση μπροστά στις οθόνες..

Δεύτερο είναι ο τρόπος που καθόμαστε μπροστά στην οθόνη- σε καρέκλα μπροστά από το γραφείο, ή στον καναπέ, στην πολυθρόνα, στο κρεβάτι ή ακόμη μερικοί και στο πάτωμα.

Από την σωστή ή μη σωστή στάση του σώματος μπορεί να δημιουργηθούν μια σειρά από επιπτώσεις στην σωματική μας υγεία. Για παράδειγμα, αν το κεφάλι μας δεν έχει την κατάλληλη στάση η πολύωρη χρήση, γρήγορα θα μα δημιουργήσει πόνους και πιασίματα στον αυχένα, αν ακουμπούμε τους αγκώνες μας στο γραφείο μπορεί να υπάρξει ωλένια νευρίτιδα, με μουδιάσματα στα δάκτυλα και δυσκολίες στην κίνηση του χεριού. Επίσης αν έχουμε τους καρπούς συνεχώς σε έκσταση μπορεί να προκληθεί τενοντίτιδα στον καρπό και άλλα.

Τρίτο είναι το θέμα της ψυχολογικής μας αντοχής.

Τρόποι αντιμετώπισης

Για να μπορέσουμε να αποφύγουμε την οπτική κόπωση, πρέπει πρώτα να συνειδητοποιήσουμε πως υπάρχει αυτός ο κίνδυνος, να τον αποδεχτούμε και να λάβουμε μέτρα, που δεν είναι και πολύ δύσκολα να τα εφαρμόσουμε.

Πρώτο, αν εμείς μόνοι μας δεν μπορούμε, σε συνεννόηση με το άτομο που μας εξυπηρετεί στην συντήρηση των υπολογιστών μας, ζητούμε όπως μας ρυθμίσει τον φωτισμό της οθόνης μας, που να είναι σε ένα μέσο όρο.

Δεύτερο, για ξεκούραση των ματιών,- , αλλά και των μυών που τα εξυπηρετούν,  κάθε περίπου 20-30  λεπτά πρέπει να βρίσκουμε χρόνο και να απομακρύνουμε το βλέμμα μας από την οθόνη για μισό τουλάχιστον λεπτό. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να ξεκολλήσουμε το βλέμμα μας και να το στρέψουμε σε κάτι που είναι σε κάποια απόσταση μέσα στο χώρο που βρισκόμαστε.

Τρίτον, άτομα που φορούν φακούς επαφής είναι επιθυμητό να φορούν γυαλιά όταν είναι μπροστά στην οθόνη για να αποφευχθεί η ξηρότητα στα μάτια. Επίσης αν υπάρχει συνεχής ξηρότητα η χρήση σταγόνων μπορεί να βοηθήσει αρκετά.

Τέταρτον, είναι το θέμα της σωματικής καταπόνησης  πρέπει να αποφευχθεί η παρατεταμένη καθιστική θέση. Αυτό σημαίνει πως κάθε τουλάχιστο μισή ώρα σηκωνόμαστε και κάνουμε μικρά βάτ στο χώρο που είμαστε και κινήσεις αριστερά δεξιά του κεφαλιού μας. Τα πόδια πρέπει να ακουμπάνε γερά στο πάτωμα (αν όχι , σε σκαμνάκι ή υποπόδιο).

Είναι για αυτό που πρέπει να αποφεύγεται η στάση με σταυρωμένα πόδια ή αστραγάλους και είναι  επιθυμητό  να υπάρχει κενό μεταξύ των γονάτων και της καρέκλας. Όταν καθόμαστε τα γόνατα πρέπει να είναι στο ίδιο περίπου ύψος με τους γοφούς. Αυτό επιτυγχάνεται με την ρύθμιση της καρέκλας με τρόπο που η πλάτη να ακουμπά στην καρέκλα. Αυτό μπορεί να γίνει και με τοποθέτηση μαξιλαριού ή κουβέρτας κτλ. 

Πέμπτο,  είναι το θέμα της ψυχολογικής μας αντοχής για να έχουμε την δύναμη  για συνεχή εργασία μπροστά στην οθόνη. Εκεί που είναι επιτρεπτό μπορούμε να ακούμε μουσική και ακόμη να αναζητούμε στο διαδίκτυο εικόνες και βίντεο που μπορούν να μας αλλάζουν την διάθεση και μας φέρνουν χαμόγελο και γέλιο.

Και ακόμη κάτι που έχει σχέση με την ψυχολογία μας και τον εθισμό.

Αν η απασχόληση μας μπροστά στις μικρές μας οθόνες δεν έχει άμεση σχέση με την εξασφάλιση εισοδήματος, ας αναλογιστούμε πόσες ώρες από τον ημερήσιο μας χρόνο ( ελεύθερο ή όχι) αφιερώνουμε μπροστά τους και το κυριότερο είναι να σκεφτούμε αν η σχέση μας αυτή είναι εξαρτητική ή όχι. Δηλαδή αν δεν αφιερώσουμε κάποιο συγκεκριμένο χρόνο να αρχίσουμε να έχουμε ψυχολογικές επιπτώσεις-στερητικά συμπτώματα-  να μην νοιώθουμε καλά και η δυσφορία μας να φεύγει μόνο  όταν επανέλθουμε μπροστά στην οθόνη.

Το πιο πάνω δύσκολα μπορούμε να το πιστέψουμε και να το αποδεχτούμε πως συμβαίνουν σε μας, αλλά είναι και αυτό μια νέα ψηφιακή για την ζωή μας πραγματικότητα.

Ειδικά όταν υπάρχουν και δελεαστικά κίνητρα, που προσφέρουν διάφορα παιγνίδια, τζόγος ή βίντεο με εικόνες που διεγείρουν την φαντασία μας, τότε το πρόβλημα είναι πιο εμφανές.

Και επειδή η θεραπεία για όλα τα πιο πάνω είναι και εδώ πιο δύσκολη ας εργαστούμε πιο αποφασιστικά  με την έγκαιρη πρόληψη.