Αυτογνωσία σημαίνει να γνωρίζω τον εαυτό μου, τον χαρακτήρα μου, την δύναμη και τις αδυναμίες μου. Από εδώ καθορίζεται η αυτοεικόνα μου και κατά συνέπεια η αυτοπεποίθηση μου.

Η ύπαρξη αυτογνωσίας δημιουργεί ασφάλεια στην λήψη αποφάσεων και στην εφαρμογή πράξεων που έχουν να κάνουν με το προσωπικό μας όφελος.

Η έλλειψη αυτογνωσίας δημιουργεί δυσκολίες στο άτομο να δει με αντικειμενικό τρόπο σκέψεις, συναισθήματα, αποφάσεις και πράξεις που κάνει και το οδηγεί σε συγκρούσεις στην προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική και κοινωνική ζωή.

Αν δούμε ηλικιακά πότε ξεκινά η διαμόρφωση της αυτογνωσίας, βλέπουμε πως έχει την εκκίνηση της όταν το μωρό είναι 12-18 μηνών και αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου.

Ένα πείραμα που γίνεται συνήθως, παρόλο που φαίνεται για αστείο δείχνει το επίπεδο της αυτογνωσίας. Βάζουμε μια κόκκινη κουκκίδα στην μύτη του παιδιού και το βάζουμε όπως σταθεί μπροστά από τον καθρέφτη και το καλούμε όπως αγγίξει την μύτη του. Θεωρούμε πως το παιδί μας έχει αυτογνωσία από την στιγμή που αγγίζει την μύτη του, αντί τον καθρέφτη.

Η αυτογνωσία μπορεί να είναι προσωπική ή δημόσια.

Η προσωπική αφορά τον βαθμό με τον οποίο κατανοούμε και αποδεχόμαστε τις δικές μας αξίες, αρχές και γνωρίζουμε καλά τις φιλοδοξίες μας και πως αυτά επηρεάζουν τους άλλους που είναι κοντά μας.

Η δημόσια αυτογνωσία καθορίζεται από την αντίληψη μας πως μας κατανοούν και μας αποδέχονται και πως μας βλέπουν οι άλλοι.

Με την προσωπική μας αυτογνωσία προσεγγίζουμε με σχετική περιέργεια τα συναισθήματα μας και με την δημόσια μας βοηθά να κατανοήσουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους.

Η απόκτηση αυτογνωσίας μας επιτρέπει όπως ελέγχουμε καλύτερα τα αποτελέσματα της πορείας της ζωής μας, αλλά μας δίνει την ευκαιρία να απελευθερωθούμε από προκαταλήψεις και αρνητικές σκέψεις που εμποδίζουν την πρόοδο μας και μας δίνουν τα αναγκαία εφόδια για ευτυχισμένες και πετυχημένες διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις.

Με τον τρόπο αυτό απελευθερώνουμε και ρυθμίζουμε τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις μας και μειώνουμε το στρες και το άγχος

Η έλλειψη αυτογνωσίας προέρχεται κυρίως από την δυσκολία κατανόησης και έκφρασης των συναισθημάτων, τον φόβο της αλλαγής, ή της μη αποδοχής της αλήθειας ή την πιθανότητα πρόκλησης λάθους.

¨Όλα τα πιο πάνω μας καθιστούν πιο ευάλωτους απέναντι στους άλλους.

Φυσικά όλοι αυτοί οι φόβοι μπορεί να υπήρχαν από την παιδική μας ηλικία, από άλυτα τραυματικά γεγονότα που μας συνοδεύουν από τότε, ή μπορεί να προκλήθηκαν από άτσαλους κοινωνικούς κανόνες ή πεποιθήσεις.

Η αυτογνωσία έχει σχέση με την συναισθηματική νοημοσύνη και καθορίζεται από την αντίληψη που έχουμε για τον ίδιο τον εαυτό μας- από τις πεποιθήσεις για την ζωή και τα παράγωγα ης, τις εμπειρίες μας και τις επιδιώξεις μας.

Αυτό καθορίζεται από τον τρόπο που σκεπτόμαστε, διότι οι σκέψεις μας καθορίζουν τα συναισθήματα μας.

Επίσης εδώ πρέπει να επισημάνουμε την αλληλοσχέση των συναισθημάτων με την σκέψη και αυτό που έχει σημασία είναι να γίνεται συνέχεια έλεγχος αν τα συναισθήματα που έχουμε ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα που τα δημιούργησε. Επίσης πολύ βασικό είναι η κατανόηση και η έκφραση τους. Αν αυτό με την σειρά του υπάρχει τότε η συμπεριφορά μας στις διάφορες καταστάσεις θα είναι η ανάλογη και πιθανόν πιο σωστή.

Μεγάλη σημασία έχει επίσης η ανταπόκριση του σώματος στις συναισθηματικές μας αντιδράσεις και αυτό εκφράζεται με τους κτύπους της καρδίας, την εφίδρωση, την αυξομείωση της αρτηριακής πίεσης και τις αναπνοές/ εκπνοές μας και στον συναισθηματικό τομέα αν βιώνουμε άγχος ή κατάθλιψη.

Η προσπάθεια καλυτέρευσης της ποιότητας της ζωής μας ξεκινά από την απόκτηση καλής αυτογνωσίας.

Αυτό πετυχαίνετε αν τακτικά παρακολουθούμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας, Με πολλή προσοχή γράφουμε και συζητούμε με τον εαυτό μας τους σκοπούς μας και τους τρόπους επίτευξης τους και φυσικά τις προτεραιότητες που βάζουμε.

Πολύ βασικό είναι να ακούμε και να αποδεχόμαστε τις απόψεις φίλων, γνωστών , συγγενών και συναδέλφων για τον τρόπο που μας βλέπουν, πως μας εκτιμούν σαν άνθρωπο, σαν γείτονα, σαν επαγγελματία ή αγαπητικό άτομο.

Φυσικά αν δεν μπορούμε από μόνοι μας τότε μπορούμε να ζητήσουμε εξειδικευμένη βοήθεια.

Αυτό είναι ιδιαίτερα αναγκαίο όταν νοιώθουμε να μας κυριεύουν μόνο αρνητικές σκέψεις και μας είναι πολύ δύσκολο να τις αποφύγουμε, πράγμα που επηρεάζει σοβαρά την αυτοεκτίμηση μας και εμποδίζει στην επίτευξη αυτογνωσίας.

Τελειώνοντας επαναλαμβάνουμε πως η αυτογνωσία μας κάνει να νοιώθουμε πιο σίγουροι για την ζωή μας, καλυτερεύει την σχέση μας με τον εαυτό μας και με τους άλλους.