Μια αναγκαία Σημείωση:

Βάζουμε την λέξη « ίαση» σε εισαγωγικά, γιατί στους εθισμούς ίαση με την σημασία της λέξης, δηλαδή της οριστικής εξάλειψης της πάθησης, δεν μπορεί να υπάρξει . Η υποτροπή, δυστυχώς, είναι μια πιθανότητα, που υπάρχει μέχρι τέλους της ζωής του ανθρώπου και μπορεί να ανατρέψει την οποιαδήποτε «ίαση».

Ένα από τα βασικότερα θέματα στη θεραπεία και στην «ίαση» των εθισμών σε ουσίες ή συμπεριφορές είναι η επίτευξη αλλαγής στην συμπεριφορά των ατόμων με τους οποίους οι οικογένειες και οι φίλοι των εθισμένων ατόμων αγωνίζονται.

Τα στάδια που οδηγούν στην αλλαγή ξεκινούν από την αναγνώριση του προβλήματος και την ανάληψη δράσης για την επίλυση του- δηλαδή την αλλαγή.

Τις περισσότερες φορές, εκεί όπου για όλους εμάς του περίγυρου του εθισμένου ατόμου όλα φαίνονται λογικά, η δύναμη του εθισμού, αλλά και ο χαρακτήρας του εθισμένου ατόμου παρουσιάζουν άλλου είδους επεξεργασία των δεδομένων και βλέπουμε να συνεχίζεται μια εντελώς παράλογη συμπεριφορά, που στρέφεται εναντίον της υγείας του και της ζωής του, την οποία όμως σαν υγιείς και λογικά σκεπτόμενα άτομα που γνοιαζόμαστε πραγματικά για το εθισμένο δικό μας άνθρωπο, πρέπει να κατανοήσουμε να δεχτούμε για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε υπομονή, και με επιμονή να βοηθήσουμε τον άνθρωπο μας.

Πιο κάτω παρουσιάζουμε ένα τρανταχτό παράδειγμα, όχι τόσο άγνωστο σε πολλούς συγγενείς εθισμένων παθόντων...

Κάποιος παθαίνει οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου.

Οι γιατροί του λένε πως σίγουρα το υπερβολικό κάπνισμα- για 30 και πλέον χρόνων με 3-4 κουτιά τσιγάρα την ημέρα- είναι η βασική αιτία της κατάστασης του.

Οι δικοί του, περιμένουν να συνέλθει και να μεταφερθεί από την εντατική στον παθολογικό θάλαμο για να έχουν περισσότερο χρόνο και δυνατότητα να μιλήσουν μαζί του για τα προβλήματα υγείας του και την πιθανότητα πρόληψης από άλλο έμφραγμα.

Το βασικό τους θέμα όπως αντιλαμβανόμαστε είναι το κάπνισμα.

Μιλούν με τον ασθενή, συζητούν μαζί του, αναφέρουν τους κινδύνους, κάνουν σχόλια για τις δηλώσεις των διαφόρων γιατρών και νοσηλευτών και αναμένουν πως το αγαπημένο τους πρόσωπο κατανοώντας όλα τα πιο πάνω θα εξέλθει του Νοσοκομείου και θα πάρει άλλη πορεία, μακριά από το κάπνισμα...

Από δικής του πλευράς δείχνει συνέχεια με το κούνημα του κεφαλιού συγκατάβαση και συμφωνία με όλα όσα ακούει και μερικά τα συμπληρώνει και με λόγια διαβεβαίωσης που φέρνουν ανακούφιση στους δικούς του..

Όλα καλά, αλλά την πέμπτη μέρα μετά την έξοδο του η σύζυγος αισθάνεται την μυρωδιά του τσιγάρου τρία δωμάτια πιο κάτω από το υπνοδωμάτιο τους... τρέχει και βλέπει τον αγαπημένο της στο κρεβάτι να κάθεται ήσυχος και να απολαμβάνει με τόσο ωραίο τρόπο την κάθε μια ρουφηξιά του τσιγάρου που κρατούσε, που την έκανε να κλείσει με το χέρι το στόμα της για να μην φωνάξει και ξεσπάσει ή να μην κλάψει. Πλήρης αμηχανία....Δεν ήξερε πως να αντιδράσει.

Ακολούθησαν ανήσυχα τηλεφωνήματα, μηνύματα, νέες προτροπές, νουθεσίες από συγγενείς, φίλους γνωστούς συναδέλφους, γείτονες...γιατρούς, νοσηλευτές,...και πάλι η ανταπόκριση είναι ένα θετικό γνέψιμο του κεφαλιού του από έξω και από μέσα, φαίνεται, πως υπήρχε άλλη σταθερή και αμετάκλητη απόφαση που έλεγε στα κρυφά: ΚΑΜΙΑ ΑΛΛΑΓΗ...

Το ίδιο ακολούθησε και όταν σπίτι τον επισκέφθηκε και ένας φημισμένος ψυχολόγος, που έκανε την παρέμβαση του και οι ελπίδες ανανεώθηκαν και αναπτερώθηκαν όταν οι δικοί του έμαθαν πως δέχτηκε κιόλας να λάβει μέρος και σε ομάδα Αυτοβοήθειας που λειτουργούσε υπό την επίβλεψη του ψυχολόγου.

Πέρασαν μήνες.

Όλες οι προσπάθειες δεν απέδωσαν.

Οι δικοί του σταμάτησαν να το σχολιάζουν για να μην νευριάζουν οι ίδιοι, αλλά και να μην του προκαλούν και του ίδιου νεύρα, που τον έκαναν να καπνίζει ακόμη περισσότερο...

Ο προσωπικός γιατρός και ο καρδιολόγος, σιωπηρά έγραφαν φάρμακα και ανάμεσα στα άλλα ανάφεραν και την αναγκαιότητα για πιθανό σταμάτημα του τσιγάρου.

Σιωπηλά ο φίλος μας τηρούσε όλες τις εντολές των γιατρών, άρχισε και πρωινό περπάτημα, άλλαξε δίαιτα και έχασε βάρος και τηρούσε πιστά την ρήση: «Να είμαστε καλά, να έχουμε την υγεία μας για να καπνίζουμε»..

Τα κουτιά που κάπνιζε παρέμειναν τα ίδια για δύο χρόνια. Ακόμη μια- δύο υποτροπές με στηθάγχη δεν μπόρεσαν να τον πτοήσουν.

Τα δύο τουλάχιστον πακέτα καταναλώνονταν από τον ίδιο και κανένα σχόλιο από τους δικούς τους και καμιά πλέον προτροπή για συμβουλευτικές και θεραπείες...

Να όμως που μια μέρα, ο περιπτερούχος δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του. Ο φίλος μας αγόρασε εφημερίδα και δεν παράγγειλε τα δύο του αγαπημένα κουτιά τσιγάρα.. Δεν είπε τίποτε... Μπορεί, σκέφθηκε να πήρε από κάπου αλλού...

Την τέταρτη κατά σειρά μέρα όμως βρήκε το θάρρος και ρώτησε:

• Τσιγάρα;
• Ευχαριστώ, από την αρχή της εβδομάδας δεν καπνίζω...

Και τίποτε άλλο. Πήρε την εφημερίδα και έφυγε..

Αναφέροντας το πιο πάνω παράδειγμα στο τομέα τους εθισμού όλοι αναμένουμε πως η διακοπή κάποιας κατάχρησης πρέπει να είναι αποτέλεσμα « θεραπείας». Δηλαδή παρέμβασης από τα έξω και δη δομημένης, εγκεκριμένης σαν πρόγραμμα και εποπτευόμενης και αξιολογούμενης... αλλά στην πραγματικότητα τι γίνεται;

Φυσικά, θα πούμε με το εθισμένο άτομο έχουν γίνει τόσες κουβέντες, προτροπές, επιχειρήματα, παρουσίαση κινήτρων, νουθεσίες, συμβουλές, παρακάλια και όλα αυτά που αποτελούν κάποιου είδους, άτυπης θεραπευτικής προσπάθειας.

Αλλά αυτό που μετρά στο τέλος είναι πως σε κάποια στιγμή έρχεται μια φυσιολογική αλλαγή.

Δηλαδή αρκετοί εθισμένοι στο αλκοόλ, στο τσιγάρο, σε ουσίες ή και στον τζόγο...κάτι συμβαίνει στο συνειδητό μέρος του εγκεφάλου τους- ωριμάζουν, σκέφτονται διαφορετικά, αλλάζουν, παίρνουν μια σοβαρή απόφαση... και τέλος.

Όπως βλέπουμε υπάρχει και αυτό... Σπάνιο, αλλά πραγματικό..

Αυτό το λέμε για να δείξουμε πως πάντα υπάρχει ελπίδα για αλλαγή..

Το μόνο που μένει σε όλους όσους έχουν αγαπημένο άτομο με τέτοιο πρόβλημα είναι να έχουν υπομονή, αγάπη, κατανόηση στο εθισμένο άτομο και μπορεί να έλθει και αυτό στην ζωή του, που να αλλάξει τα πάντα.

Το πιο βασικό είναι να μην είναι αργά, παρόλο που και εδώ ισχύει το « κάλιο αργά παρά ποτέ»...

Κάποτε μια στιγμή στοχασμού, περίσκεψης, συγκλονισμού από κάτι άλλο, ένα απρόσμενο κίνητρο μπορεί να αλλάξει τον τρόπο σκέψης, αλλάζει τα δεδομένα, σταματά την συνήθεια και αυτόν τον ίδιο τον εθισμό... ή τουλάχιστον τον αναβάλλει για αργότερα ή για πάντα...

Κάτι δηλαδή σαν μια αυτόματη «ίαση»...με τα εισαγωγικά της, φυσικά....