Φαρμακογενετική και Τρίτη ηλικία

Φαρμακογενετική και Τρίτη ηλικίαΟι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας έχουν ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν ανεπιθύμητες παρενέργειες από τα φάρμακα δεδομένου ότι συνήθως έχουν πολλά προβλήματα υγείας για τα οποία παίρνουν πολλά φάρμακα.   


Δεδομένου παράλληλα, ότι τα ηλικιωμένα άτομα έχουν μειωμένη ικανότητα αποτοξίνωσης από τα φάρμακα τα οποία λαμβάνουν, οι αλληλεπιδράσεις φαρμάκων είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη δημιουργία παρενεργειών, κάτι που τους καθιστά ιδιαίτερα ευπαθείς δεδομένου του μεγάλου αριθμού φαρμάκων.


Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι:

Το 90% των ατόμων άνω των 65 ετών παίρνει τουλάχιστον μία φαρμακευτική αγωγή την εβδομάδα, ενώ το 40% χρησιμοποιεί πέντε ή περισσότερες και τέλος ένα ποσοστό 12% λαμβάνει την εβδομάδα δέκα ή περισσότερες φαρμακευτικές αγωγές.


Το 30% όλων των συνταγογραφούμενων και το 40% όλων των φαρμάκων που λαμβάνονται χωρίς συνταγή γιατρού, αγοράζονται από ανθρώπους άνω των 65 ετών.


Μία πρόσφατη έρευνα διάρκειας ενός έτους σε ασθενείς εκτός νοσοκομείου έδειξε ότι σε ένα μόνο χρόνο υπήρξαν 1523 αναγνωρισμένα περιστατικά παρενέργειας φαρμάκων, 421 εκ των οποίων μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Τα 578 περιστατικά ήταν σοβαρά, απειλητικά για την ζωή του ασθενή ή και μοιραία. Τα πιο σοβαρά από αυτά ήταν επίσης και αυτά που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.


Χρόνιες ή πολλαπλές ασθένειες, κάτι που είναι συνηθισμένο στους ανθρώπους άνω των 65 ετών, μπορεί να αλλάξουν την ανταπόκριση του οργανισμού στα φάρμακα.


Οι νεφρικές και ηπατικές λειτουργίες καθώς και η δυνατότητα αποβολής των φαρμάκων από τον οργανισμό ελαττώνονται με τα χρόνια και αυτά τα προβλήματα συχνά γίνονται περισσότερο περίπλοκα από την αφυδάτωση και τον υποσιτισμό που παρατηρείται στους ηλικιωμένους ανθρώπους. 


Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι, ακόμα και αυτοί που έχουν κανονική νεφρική και ηπατική λειτουργία, έχουν μειωμένο ρυθμό μεταβολισμού και αποβολής των φαρμάκων από ότι οι νεότεροι ενήλικες. Φαρμακογενετική και Τρίτη ηλικία 


Υπολογίζεται ότι το 51% των θανάτων από παρενέργειες φαρμάκων προέρχεται από ασθενείς άνω των 60 ετών. Από τους ασθενείς άνω των 65 ετών που νοσηλεύονται ποσοστό 10-17% είναι για προβλήματα υγείας που έχουν δημιουργηθεί από τις παρενέργειες των φαρμάκων. Επίσης, σε ποσοστό 50% ασθενείς που έχουν παρενέργειες από τα φάρμακα απαρνούνται μία ή και περισσότερες καθημερινές δραστηριότητες έναντι ποσοστού 24% των ασθενών που δεν έχουν παρενέργειες.   


Με τα σημερινά δεδομένα γήρανσης του πληθυσμού το τμήμα του συνολικού πληθυσμού που θα είναι άνω των 65 ετών στα επόμενα τριάντα χρόνια θα έχει τριπλασιαστεί.

 

Η ανίχνευση και η αποφυγή αυτών των ανεπιθύμητων παρενεργειών είναι σήμερα δυνατή χάρη στην φαρμακογενετική που μελετά την επίδραση των ατομικών γενετικών διαφορών στην ανταπόκριση και τοξικότητα στα φάρμακα, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της φαρμακολογίας και της γενετικής.


Η πλειονότητα των συνταγογραφούμενων φαρμάκων υφίστανται οξειδωτικό μεταβολισμό που καταλύεται από το κυτόχρωμα Ρ450 και από τα ένζυμα CYP2D6, CYP2C19, CYP2C9, CYP1Α2 και CYP3Α5, των οποίων η ενζυμική δραστικότητα καθορίζεται γενετικά.


Οι φαρμακογενετικές αναλύσεις εξατομικευμένης θεραπευτικής ταυτοποιούν τις τυχόν γενετικές παραλλαγές στα ένζυμα αυτά.