Τί είναι η αθροιστική κεφαλαλγία;

Η αθροιστική κεφαλαλγία (cluster headache) είναι από τους πιο επώδυνους πονοκεφάλους που υπάρχουν. Το χαρακτηριστικό της είναι ότι παρουσιάζει έξαρση σε ορισμένες χρονικές περιόδους (πχ για κάποιες εβδομάδες). Από το γεγονός αυτό, ότι αθροίζεται, δηλαδή συσσωρεύεται χρονικά, παίρνει και το όνομά της. Αυτές οι χρονικές περίοδοι ονομάζονται στην αγγλική βιβλιογραφία clusters.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της αθροιστική κεφαλαλγίας;

Ο αθροιστικός πονοκέφαλος εμφανίζεται ξαφνικά χωρίς προειδοποίηση. Μέσα σε λίγα λεπτά αναπτύσσεται ένας βασανιστικός πόνος με διάρκεια συνήθως 45-90 λεπτά. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει ακόμη και τρείς ώρες.Ο πόνος επηρεάζει τη μιά πλευρά του κεφαλιού και επικεντρώνεται πίσω ή γύρω απο το μάτι, αλλά μπορεί να εκτείνεται και από τον κρόταφο μέχρι τον αυχένα.

Ο πόνος εμφανίζεται συνήθως στην ίδια πλευρά του κεφαλιού σε όλη την αθροιστική περίοδο και παραμένει εκεί σε όλη τη ζωή του ατόμου. Σπανιότερα, ο πόνος μπορεί να μεταφερθεί στην άλλη πλευρά στην επόμενη αθροιστική περίοδο.

Ο πόνος του αθροιστικού πονοκεφάλου περιγράφεται οξύς, διεισδυτικός ή σαν κάψιμο. Τα άτομα με αυτού του τύπου πονοκεφάλους νιώθουν σαν να τους βάζουν στο μάτι πυρακτωμένο σίδερο.

Ο αθροιστικός πονοκέφαλος μπορεί να είναι τρομακτικός τόσο για το άτομο που υποφέρει όσο και για τους γύρω του. Τα άτομα με αθροιστικό πονοκέφαλο μοιάζουν ανήσυχα και προτιμούν να βηματίζουν ή να κάθονται πηγαίνοντας μπρος πίσω για να ανακουφίσουν τον πόνο.Συνήθως πιέζουν το χέρι τους στο μάτι ή το κρανίο ή βάζουν πάγο ή κάτι ζεστό στην περιοχή που πονά. Αντίθετα με τα άτομα με ημικρανία αποφεύγουν να ξαπλώνουν κατά την κρίση γιατί ο πόνος μοιάζει να επιδεινώνεται.

Οι κρίσεις μοιάζουν ανυπόφορες όμως ο πόνος συνήθως υποχωρεί τόσο ξαφνικά όσο όταν εμφανίστηκε.Μετά τις κρίσεις τα άτομα συνήθως δεν πονούν καθόλου αλλά νιώθουν εξαντλημένοι.

Ποιοί είναι οι τύποι αθροιστικής κεφαλαλγίας;

Ανάλογα με την διάρκεια των αθροιστικών περιόδων και των περιόδων ύφεσης ο αθροιστικός πονοκέφαλος διαχωρίζεται σε επεισοδιακό και χρόνιο. Στην επεισοδιακή μορφή, ο αθροιστικός πονοκέφαλος εμφανίζεται καθημερινά για μία εβδομάδα εώς ένα χρόνο και ακολουθείται απο μια περίοδο ύφεσης που διαρκεί εβδομάδες έως και χρόνια. Στην χρόνια μορφή ο αθροιστικός πονοκέφαλος συμβαίνει καθημερινά για πάνω απο ένα χρόνο δίχως ύφεση ή με περίοδο ύφεσης που διαρκεί λιγότερο απο δύο εβδομάδες. 

Ποιά άλλα συμπτώματα εμφανίζονται κατά την αθροιστική κεφαλαλγία;

Η αθροιστική κεφαλαλγία πάντα πυροδοτεί μια αντίδραση του αυτόνομου νευρικού συστήματος.

Η πιο συνηθισμένη αντίδραση στον αθροιστικό πονοκέφαλο είναι το υπερβολικό δάκρυσμα και ο ερεθισμός του ματιού στην πλευρά του κεφαλιού όπου εστιάζεται ο πόνος. Άλλα συμπτώματα είναι:

• Βουλωμένη ρινική οδός στο ρουθούνι της πλευράς του κεφαλιού όπου εστιάζεται ο πόνος
• Κοκκινισμένο πρόσωπο
• Οίδημα γύρω από το μάτι στην πλευρά του κεφαλιού όπου εστιάζεται ο πόνος
• Μείωση του μεγέθους της κόρης του ματιού
• Βλεφαρόπτωση

Τις περισσότερες φορές αυτά τα συμπτώματα διαρκούν όσο και ο πονοκέφαλος.

Ποιές είναι οι αιτίες της αθροιστικής κεφαλαλγίας;

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της κεφαλαλγίας, η περιοδικότητα, δείχνει ότι υπάρχει σχέση με το «ρολόι» του οργανισμού που βρίσκεται στο κέντρο του εγκεφάλου, σε μια περιοχή που ονομάζεται υποθάλαμος.

Έχει βρεθεί με βιοχημικές μελέτες, ότι στη διάρκεια των κρίσεων της αθροιστικής κεφαλαλγίας, υπάρχει μεταβολή στη συγκέντρωση ορμονών στο αίμα (μελατονίνη, κορτιζόλη), αλλά και νευροδιαβιβαστών (neurotransmitters) όπως η σεροτονίνη.

Ποια είναι η θεραπεία της αθροιστικής κεφαλαλγίας;

Η αντιμετώπιση της αθροιστικής κεφαλαλγίας στη φάση της κρίσης, γίνεται με χορήγηση οξυγόνου σε μεγάλη συγκέντρωση καθώς και διάφορα φάρμακα όπως τριπτάνες κ.α

Η προληπτική θεραπεία είναι σημαντική καθώς βοηθά στη μείωση της συχνότητας και της έντασης των κρίσεων και τον κίνδυνο εμφάνισης υποτροπιαζόντων πονοκεφάλων.Τα προληπτικά φάρμακα (κορτικοστεροειδή κ.α) αυξάνουν επίσης την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων άμεσης ανακούφισης.