Ο βρουξισμός είναι η κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο τρίζει, σφίγγει ή σφίγγει υπερβολικά τα δόντια του, είτε κατά τη διάρκεια του ύπνου (νυχτερινός βρουξισμός) είτε κατά την εγρήγορση (ημερήσιος βρουξισμός). Μπορεί να προκαλέσει πόνο στη γνάθο, πονοκεφάλους, φθορά των δοντιών και διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης.

Τύποι Βρουξισμού

1. Νυχτερινός Βρουξισμός

• Εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου και είναι ασυνείδητος.
• Συχνά σχετίζεται με διαταραχές ύπνου όπως η υπνική άπνοια.
• Μπορεί να συνοδεύεται από σύσπαση των μυών της γνάθου και αύξηση του καρδιακού ρυθμού κατά τη διάρκεια της νύχτας.

2. Ημερήσιος Βρουξισμός

• Συμβαίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας, συνήθως λόγω στρες, άγχους ή κακής συνήθειας.
• Περιλαμβάνει κυρίως σφίξιμο των δοντιών και όχι τόσο τρίξιμο.
• Είναι πιο εύκολα ελεγχόμενος σε σύγκριση με τον νυχτερινό βρουξισμό.

Αιτίες του Βρουξισμού

Ο βρουξισμός είναι πολυπαραγοντική διαταραχή, που σημαίνει ότι μπορεί να προκληθεί από ψυχολογικούς, νευρολογικούς και σωματικούς παράγοντες.

1. Ψυχολογικοί παράγοντες

• Στρες & Άγχος (είναι η πιο κοινή αιτία)
• Καταπιεσμένα συναισθήματα
• Ανταγωνιστική ή τελειομανής προσωπικότητα

2. Νευρολογικοί παράγοντες & διαταραχές ύπνου

• Διαταραχές ύπνου (π.χ. υπνική άπνοια)
• Δυσλειτουργία της ντοπαμίνης (που συνδέεται με τη Νόσο του Πάρκινσον και τη ΔΕΠΥ)
• Ανισορροπία νευροδιαβιβαστών

3. Παράγοντες τρόπου ζωής

• Καφεΐνη & αλκοόλ (αυξάνουν την υπερδραστηριότητα των μυών)
• Χρήση ναρκωτικών ουσιών (π.χ. κοκαΐνη, MDMA)
• Κάπνισμα & νικοτίνη

4. Ιατρικά & οδοντιατρικά προβλήματα

• Κακή σύγκλειση των δοντιών (μασητική ανισορροπία)
• Διαταραχές της Κροταφογναθικής Άρθρωσης
• Γενετική προδιάθεση 

Συμπτώματα του Βρουξισμού

• Τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών (μερικές φορές τόσο δυνατό που ακούγεται από τους γύρω)
• Φθαρμένα, ραγισμένα ή σπασμένα δόντια
• Αυξημένη ευαισθησία των δοντιών
• Πόνος στη γνάθο ή αίσθημα δυσκαμψίας (που μπορεί να οδηγήσει σε τρισμό)
• Πονοκέφαλοι (ιδιαίτερα το πρωί)
• Πόνος στο αυτί (χωρίς λοίμωξη)
• Κλικ ή ήχοι τριξίματος στην Κροταφογναθική Άρθρωση

Επιπλοκές του Βρουξισμού

• Φθορά & καταστροφή των δοντιών (εμφανίζεται αργά αλλά είναι σοβαρή)
• Διαταραχές της Κροταφογναθικής Άρθρωσης (πόνος, δυσκαμψία, δυσλειτουργία)
• Υπερτροφία των μυών της γνάθου (λόγω συνεχούς σύσφιξης των μυών)
• Διαταραχές ύπνου (τόσο για τον ασθενή όσο και για τον/την σύντροφό του)

Διάγνωση του Βρουξισμού

Ο οδοντίατρος ή νευρολόγος μπορεί να διαγνώσει τον βρουξισμό με βάση:

• Κλινικά συμπτώματα (φθορά των δοντιών, σφίξιμο της γνάθου)
• Μελέτη ύπνου (πολυσωματογραφία) αν υπάρχει υποψία νυχτερινού βρουξισμού
• Ηλεκτρομυογραφία (EMG) για μέτρηση της δραστηριότητας των μυών της γνάθου

Θεραπεία του Βρουξισμού

Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, αλλά διάφορες μέθοδοι μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα και να αποτρέψουν τις επιπλοκές.

1. Οδοντιατρικές Θεραπείες

• Νάρθηκες νυκτός (προστατεύουν τα δόντια από τη φθορά)
• Ορθοδοντική θεραπεία (αν υπάρχει πρόβλημα σύγκλεισης)

2. Ψυχολογικές & Συμπεριφορικές Θεραπείες

• Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) για τη διαχείριση του στρες
• Βιοανάδραση (τεχνική που βοηθά στη χαλάρωση της γνάθου)
• Χαλαρωτικές τεχνικές (γιόγκα, διαλογισμός, ασκήσεις αναπνοής)

3. Φαρμακευτική αγωγή (για σοβαρές περιπτώσεις)

• Μυοχαλαρωτικά πριν τον ύπνο
• Ενέσεις Botox (για χαλάρωση των μυών της γνάθου)
• Ρύθμιση της ντοπαμίνης (αν υπάρχει νευρολογική διαταραχή)

4. Αλλαγές στον τρόπο ζωής

• Μείωση της καφεΐνης, του αλκοόλ και του καπνίσματος
• Καλύτερη ρουτίνα ύπνου (σταθερό πρόγραμμα, αποφυγή οθονών πριν τον ύπνο)
• Ασκήσεις γνάθου & μασάζ

Βρουξισμός και νευρολογία

• Ο βρουξισμός συνδέεται με νευρολογικές διαταραχές όπως η Νόσος του Πάρκινσον, η ΔΕΠΥ και η δυστονία.
• Η δυσλειτουργία της ντοπαμίνης παίζει ρόλο τόσο στον βρουξισμό όσο και στις κινητικές διαταραχές.
• Οι νευρολόγοι μπορεί να προτείνουν Botox ή μυοχαλαρωτικά για σοβαρές περιπτώσεις.

Εάν υποφέρετε από συμπτώματα βρουξισμού, επισκεφθείτε έναν ειδικό νευρολόγο ή οδοντίατρο για διάγνωση και εξατομικευμένη θεραπεία.