«Η άνοια αποτελεί πηγή ψυχικής οδύνης τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για τους οικείους του (χρόνια ασθένεια, απώλεια αυτονομίας, προβλήματα συμπεριφοράς). Δημιουργεί σοβαρές επιπτώσεις στη ψυχική ισορροπία του περιθάλποντα (άγχος, κατάθλιψη, μοναξιά, αίσθηση αδυναμίας, ανικανότητας) και στη ποιότητα της ζωής του. Η εμφάνιση της άνοιας σε ένα μέλος της οικογένειας αποτελεί αλλαγή που απειλή την λειτουργία όλης της οικογένειας». Ποιος θα αναλάβει την φροντίδα του ασθενή; Ποια είναι τα όρια της ευθύνης του κάθε μέλους της οικογένειας;
Πως και από ποιον καθορίζονται τα όρια;
Ποιος αποφασίζει για ζητήματα που θα προκύπτουν;
Η οικογενειακή θεραπεία απευθύνεται στο σύνολο της οικογένειας και δεν επικεντρώνεται μόνο στο άτομο που πάσχει από άνοια. Απαιτεί συνεργασία και οργάνωση από το οικογενειακό σύνολο ώστε να επιφέρει την ομαλή λειτουργία της οικογένειας χωρίς προβλήματα. Στόχος η βελτίωση της φροντίδας χάρη σε μια ομαδική συνεργασία στην οποία συμμετέχουν ο ασθενής, ο κύριος περιθάλποντας και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
Πως μπορεί να επιτευχθεί αυτό;
Η οικογενειακή θεραπεία επικεντρώνεται στις σχέσεις, στην έκφραση συναισθημάτων κάθε μέλους, με ένα τρόπο μη συγκρουσιακό, η οποία οδηγεί:
1. Σε μια καλύτερη αμοιβαία κατανόηση
2. Στην επένδυση εκ νέου των υπόλοιπων μελών και κυρίως του προσώπου που πάσχει από άνοια, με αποτέλεσμα:
α. Την αλλαγή των τρόπων επικοινωνίας και συμπεριφοράς
β. Την επίλυση των συγκρούσεων
Πως φροντίζω ένα άτομο με άνοια;
Η φροντίδα ενός ατόμου που πάσχει από άνοια μπορεί να είναι πολύ δύσκολη. Υπάρχουν όμως αρκετοί τρόποι για να αντιμετωπίσει κάποιος της κατάσταση.
1. Δημιουργήστε συνήθειες αλλά κρατήστε τα πράγματα φυσιολογικά
Οι καθημερινές συνήθειες μειώνουν της αποφάσεις που χρειάζεται να λαμβάνει το άτομο. Έτσι η ρουτίνα μπορεί να αντιπροσωπεύσει την ασφάλεια στη ζωή του ασθενή αφού εξασφαλίζει τάξη και δομή στη καθημερινότητα του. Σημαντικό είναι τα πράγματα να διατηρηθούν όσο το δυνατό πιο φυσιολογικά. Παρόλη την επιδείνωση της υγείας του ατόμου θα πρέπει κάνεις να συμπεριφέρεται όπως ακριβώς και πριν την εκδήλωση της νόσου.
1. Δημιουργήστε συνήθειες αλλά κρατήστε τα πράγματα φυσιολογικά
Οι καθημερινές συνήθειες μειώνουν της αποφάσεις που χρειάζεται να λαμβάνει το άτομο. Έτσι η ρουτίνα μπορεί να αντιπροσωπεύσει την ασφάλεια στη ζωή του ασθενή αφού εξασφαλίζει τάξη και δομή στη καθημερινότητα του. Σημαντικό είναι τα πράγματα να διατηρηθούν όσο το δυνατό πιο φυσιολογικά. Παρόλη την επιδείνωση της υγείας του ατόμου θα πρέπει κάνεις να συμπεριφέρεται όπως ακριβώς και πριν την εκδήλωση της νόσου.
2. Υποστηρίξτε την ανεξαρτησία του ατόμου
Είναι αναγκαίο το άτομο να διατηρήσει την ανεξαρτησία του για όσο το δυνατό περισσότερο. με αυτό το τρόπο το άτομο διατηρεί τον αυτοσεβασμό του και μειώνεται η επιβάρυνση για αυτούς που τον φροντίζουν.
3. Διατηρήστε την αξιοπρέπειες του άτομου
Θυμηθείτε ότι ο άνθρωπος που φροντίζεται είναι άτομο με συναισθήματα και αυτά που λέτε και κάνετε μπορεί να τον ενοχλούν. Αποφύγετε να συζητάτε μπροστά του την καταστήσει της υγείας του.
4. Αποφύγετε τις συγκρούσεις
Οποιεσδήποτε διαμάχες, μπορεί να προκαλέσουν άγος και σύγχυση γι΄αυτό τις αποφεύγουμε. Μην επικεντρώνεστε στις αποτυχίες τους. Κρατήστε ήρεμη στάση. Να θυμάστε: φταίει η ασθένεια και όχι το άτομο.
5. Απλοποιήστε τις δραστηριότητες
Περιγράψτε με απλά λόγια τι ζητάτε να κάνει ο πάσχοντας. Μην προσφέρετε πολλές εναλλακτικές λύσεις γιατί ίσως δυσκολεύεται να επιλέξει.
Είναι αναγκαίο το άτομο να διατηρήσει την ανεξαρτησία του για όσο το δυνατό περισσότερο. με αυτό το τρόπο το άτομο διατηρεί τον αυτοσεβασμό του και μειώνεται η επιβάρυνση για αυτούς που τον φροντίζουν.
3. Διατηρήστε την αξιοπρέπειες του άτομου
Θυμηθείτε ότι ο άνθρωπος που φροντίζεται είναι άτομο με συναισθήματα και αυτά που λέτε και κάνετε μπορεί να τον ενοχλούν. Αποφύγετε να συζητάτε μπροστά του την καταστήσει της υγείας του.
4. Αποφύγετε τις συγκρούσεις
Οποιεσδήποτε διαμάχες, μπορεί να προκαλέσουν άγος και σύγχυση γι΄αυτό τις αποφεύγουμε. Μην επικεντρώνεστε στις αποτυχίες τους. Κρατήστε ήρεμη στάση. Να θυμάστε: φταίει η ασθένεια και όχι το άτομο.
5. Απλοποιήστε τις δραστηριότητες
Περιγράψτε με απλά λόγια τι ζητάτε να κάνει ο πάσχοντας. Μην προσφέρετε πολλές εναλλακτικές λύσεις γιατί ίσως δυσκολεύεται να επιλέξει.
6. Διατηρήστε την αίσθηση του χιούμορ σαςΜπορείτε να γελάσετε με το άτομο με άνοια αλλά όχι εις βάρος του. Το χιούμορ μπορεί να βοηθήσει να απαλλαγείτε από το άγχος σας.
7. Δημιουργείστε συνθήκες ασφάλειας
Η απώλεια συντονισμού και μνήμης αυξάνει τις πιθανότητες ατυχήματος. Στο σπίτι θα πρέπει να γίνουν μετατροπές ώστε να γίνει όσο το δυνατόν πιο ασφαλές.
8. Ενθαρρύνεται τη σωματική άσκηση και την καλή φυσική κατάσταση
Αυτό μπορεί να βοηθήσει το άτομο να διατηρήσει τις υπάρχουσες σωματικές και νοητικές του ικανότητες για αρκετό καιρό. Η κατάλληλη άσκηση εξαρτάται από την φυσική κατάσταση του ατόμου. Σε κάθε περίπτωση μπορείτε να συμβουλευτείτε ειδικό.
9. Διατηρείστε την επικοινωνία
Καθώς η νόσος προχωρά, η επικοινωνία σας με το άτομο που πάσχει από άνοια θα γίνεται διαρκώς δυσκολότερη και θα ήταν βοηθητικό αν εσείς:
α. Μιλάτε καθαρά, αργά , πρόσωπο με πρόσωπο και στο ύψος των ματιών.
β. Δείχνετε την αγάπη σας και τη ζεστασιά σας με σωματική επαφή, αν αυτό είναι κάτι που επιθυμεί το άτομο και το κάνει να αισθάνεται άνετα.
γ. Βεβαιωθείτε ότι οι αισθήσεις του ασθενή δεν έχουν εξασθενήσει, όπως η όραση και η ακοή (π.χ τα γυαλιά μπορεί να μην καλύπτουν πλέον τους βαθμούς του ή τα ακουστικά να μη λειτουργούν κανονικά).
δ. Ανακαλύψετε ποιος συνδυασμός λέξεων υπενθύμισης ή λέξεων παρακίνησης, καθοδήγησης είναι αναγκαίος για να επικοινωνείτε αποτελεσματικά με το άτομο.
ε. Πριν μιλήσετε βεβαιωθείτε ότι το άτομο σας προσέχει.
10. Χρησιμοποιείστε βοηθήματα μνήμηςΣτα πρώιμα και μέσα στάδια της νόσου, τα βοηθήματα μνήμης βοηθούν ιδιαίτερα το άτομο να θυμάται και να αποφεύγεται η σύγχυση. Χρησιμοποιείστε φωτογραφίες των συγγενών όπου έχετε γράψει ευκρινώς το όνομά τους έτσι ώστε το άτομο να μπόρει να παρακολουθήσει ποιος είναι ο καθένας. Τοποθετείστε ταμπέλες στις πόρτες των δωματίων (π.χ κουζίνα) με φωτεινά ευδιάκριτα γράμματα.
Ακόμη κι αν ο δρόμος που θα χρειαστεί να διανυθεί θα είναι ίσως μακρύς και επίπονος, μια νέα ισορροπία επανέρχεται και η οικογένεια μπορεί να προχωρήσει με νέους βηματισμούς…