Το αλκοόλ στις μέρες μας είναι μια  κοινωνικά αποδεκτή ουσία εξάρτησης που υπάρχει παντού.

Το αλκοόλ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στις χαρές και στις λύπες μας.

Μπορεί δε, να χρησιμοποιηθεί για θετικούς σκοπούς( να καλυτερέψει την γεύση του φαγητού μας ή την ατμόσφαιρα σε μια φιλική μας συνάντηση) ή για αρνητικούς σκοπούς ( να καταπολεμήσουμε το άγχος μας, την αμηχανία μας, την κατάθλιψη μας, ή την αϋπνία μας).

Τα άτομα που χρησιμοποιούν το αλκοόλ για αρνητικούς σκοπούς είναι πιο ευάλωτοι να οδηγηθούν στην εξάρτηση γιατί το αλκοόλ προκαλεί ανοχή και ζητά όλο και πιο ψηλές ποσότητες για να φέρει τα προηγούμενα αποτελέσματα.

Ο σημαντικός ρόλος του γονιού 

Πρέπει να γίνει κατανοητό πως αν ο γονιός από πολύ νωρίς δεν φροντίσει για την πρόληψη των εξαρτήσεων κανένας άλλος δεν μπορεί να το κάνει.

Οτιδήποτε προέρχεται από το σχολείο, την εκκλησία, την κοινότητα , τις εθελοντικές οργανώσεις, τα ΜΜΕ  και αλλού είναι συμπληρωματικά της πρόληψης που κάνει το σπίτι και η οικογένεια και ιδιαίτερα οι γονείς.

Πρώτα είναι το προσωπικό παράδειγμα  που δίνουμε στα παιδιά μας με την δική μας συμπεριφορά.

Ένα παιδί που ζει σε περιβάλλον, όπου η χρήση αλκοόλ είναι καθημερινή συνήθεια από τους γονείς, παππούδες ή γιαγιάδες, αδελφούς ή αδελφές μέσα στο σπίτι το κατατάσσει στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Αν η προσβασιμότητα αλκοόλ μέσα στο σπίτι είναι εύκολη και δεν υπάρχει κανένας έλεγχος στην χρήση αποθεμάτων αλκοόλ, οπωσδήποτε είναι ακόμη ένα λόγος υψηλού ρίσκου για χρήση από το παιδί κατά την παιδική και εφηβική ηλικία.

Επειδή η ηλικία της πρώτης χρήσης είναι ιδιαίτερα καθοριστική για την πορεία της σχέσης  του παιδιού με το αλκοόλ πρέπει να μιλήσουμε μαζί  με το παιδί μας πριν την πρώτη του εμπειρία.

Έχοντας υπόψη ότι η στάση του αλλάζει με την πάροδο του χρόνου, πρέπει  σαν γονείς να είμαστε ενήμεροι, να γνωρίζουμε και να αντιλαμβανόμαστε τις ιδιαιτερότητες της ανάπτυξης του παιδιού μας, την ψυχολογία του, την ανάπτυξη των διαπροσωπικών του σχέσεων, της φιλίας και πολλών άλλων  χαρακτηριστικών της προσωπικότητας του πριν κάνουμε οποιανδήποτε παρέμβαση.

Οι συμβουλές μας και οι τοποθετήσεις  μας απέναντι στο θέμα πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνουν υπόψη τα πιο κάτω:

• Οι δύο γονείς ( και όποιοι άλλοι κατοικούν στον ίδιο χώρο) πρέπει να έχουν κοινή θέση πάνω στο θέμα. Το παιδί μας δηλαδή να παίρνει από όλους, λεκτικά και μη, το ίδιο μήνυμα χωρίς διφορούμενα.
• Πάντοτε να λαμβάνεται υπόψη η ηλικία του παιδιού μας και ο τρόπος που διατηρούμε  την επαφή  με το παιδί μας και πόσο ανοικτό είναι το κανάλι της επικοινωνίας μας
• Πρέπει να γίνεται η σωστή επιλογή  της κατάλληλης  στιγμής όπου θα πρέπει να κάνουμε την παρέμβαση μας
• Ο καθορισμός ορίων σε κάποια είδη συμπεριφοράς πρέπει να είναι ξεκάθαρος και οποιαδήποτε οριοθέτηση και συμφωνία πρέπει να γίνεται μετά από συζήτηση και αποδοχή από το παιδί μας με πολύ δημοκρατικό τρόπο.

Τι λέμε στο παιδί μας αν είναι στην ηλικία 8-10 χρόνων

Στην ηλικία αυτή οι αντιλήψεις και η στάση των παιδιών απέναντι στο αλκοόλ είναι αρνητικές.

Εδώ τα παιδιά παρακολουθούν, ακούνε και προσπαθούν να αναπτύξουν δική τους άποψη για το θέμα.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΑΣ

Οι περισσότερες ερωτήσεις που πιθανόν να υποβάλουν τα παιδιά έχουν σχέση με αυτά που παρατηρούν γύρω τους, δηλαδή σε ένα γάμο, μια σύναξη στο σπίτι, ένα πάρτι και άλλα.

Τι είναι αυτό;

Γιατί πίνεις;

Σου αρέσει;

Είναι γλυκό;

ΠΩΣ ΑΠΑΝΤΟΥΜΕ ;

Πρώτα εξηγούμε πως το αλκοόλ είναι μόνο για ενήλικές γιατί ο οργανισμός του παιδιού και ειδικά ο εγκέφαλος δεν είναι έτοιμος να δεχτεί τέτοια ουσία.

Ακόμη και οι μεγάλοι, αν πιούν μεγάλες ποσότητες θα μπορούν να κάνουν κακό στον οργανισμό τους, γιατί μπορεί να μεθύσουν, να μην μπορούν να ελέγχουν τον εαυτό και τις πράξεις τους, να μην μπορούν να οδηγήσουν και βάζουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο.

Προσεκτική ακρόαση

Η διατήρηση καναλιού συνεχούς επικοινωνίας με το παιδί μας σημαίνει πως είμαστε σε θέση  να το ακούσουμε όταν το ζητήσει, καθόμαστε στο ίδιο ύψος απέναντι του, το κοιτούμε στα μάτια,  και το ενθαρρύνουμε με νοήματα, συνήθως με κούνημα του κεφαλιού μας να συνεχίσει να μιλά, να του υποβάλλουμε διευκρινιστικές ερωτήσεις, να μην το διακόπτουμε , να μην κάνουμε σχόλια για τις απόψεις του, ούτε και μη λεκτικά μηνύματα μέχρι να τελειώσει. 

Δείχνουμε πολύ ευχαριστημένοι και με λόγια το εκφράζουμε γιατί το παιδί μας είχε το θάρρος να μιλήσει μαζί μας και με αρκετή προσοχή, χωρίς χαρακτηρισμούς λέμε την άποψη μας με γνώμονα να διορθώσουμε ή να συμπληρώσουμε εκεί που υπάρχει λόγος ή να ανατρέψουμε κάτι που θεωρούμε πως με τις γνώσεις αυτές που έχει θα δημιουργηθούν επικίνδυνες στάσεις απέναντι στο φαινόμενο της χρήσης αλκοόλ και θα επηρεάσουν αρνητικά την δημιουργία πιστεύω γύρω από το πρόβλημα.

Πρέπει να δώσουμε στο παιδί μας το μήνυμα, πως ακόμη και να έκανε δοκιμή,  ή κατανάλωσε αλκοόλ δεν θα κατακριθεί για την πράξη του. Αν είναι σίγουρο για αυτό, τότε θα ανοίξει την καρδιά του και θα μας πει πολλά.

Η προσπάθεια αυτή είναι συνεχής και δεν πρέπει να είναι ευκαιριακή.

Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως ο σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε σωστή στάση και πιστεύω γύρω από το θέμα και όχι να κρίνουμε και να δικάσουμε την πράξη.

Απλά η πράξη του δικού μας παιδιού ή άλλου που μας αναφέρει μας βοηθά να πετύχουμε τον σκοπό μας.

Μιλάμε με το παιδί μας

Όχι μόνο για αυτό το θέμα , αλλά και για αρκετά άλλα που μας απασχολούν (συμπεριφορά του στο σπίτι, σχολική επιτυχία, φιλίες και μπούλιγκ στο σχολείο, κατάχρηση χρόνου στο ιντερνετ ή κινητό, απασχόληση με τον τζόγο, ρατσισμός και πολλά άλλα)  πρέπει να επιδιώκουμε να μιλούμε με το παιδί μας.

Με κανένα τρόπο δεν περιμένουμε να συμβεί κάποιο κακό για να επέμβουμε και να κατακρίνουμε την πράξη ή τον τρόπο σκέψης.

Στις περιπτώσεις αυτές το παιδί μας δεν είναι ήσυχο, θα πάρει αμυντική στάση και ότι πούμε θα πάνε στον αέρα.

Για όλα αυτά που φοβόμαστε πως μπορούν να συμβούν στο παιδί μας πρέπει να έχουμε φροντίσει.

Βάζουμε κανόνες

Τα παιδιά στην ηλικία αυτή είναι δύσκολο να καθορίσουν όρια στην συμπεριφορά τους , γιατί από τη μια είναι η περιέργεια γύρω από μια νέα εμπειρία, από την άλλη η κοινωνική τους αποδοχή από την ομάδα και από την άλλη η συμμόρφωση με τις εντολές από τους γονείς.

Αν αυτές οι εντολές, οι κανόνες από τους γονείς όμως δεν υπάρχουν, τότε το ανώριμο και χωρίς εμπειρίες παιδί μας θα κάνει πράγματα, για τα οποία μπορεί μεν αργότερα  να λυπάται , αλλά πολλές φορές μπορεί να του στοιχίσουν πολλά σε σχέση με τη υγεία του, με την ζωή του με την αξιοπρέπεια του και την αυτοεκτίμηση του .

Πολλές φορές σαν γονείς φοβόμαστε να βάλουμε όρια, κανόνες  και περιορισμούς γιατί δεν θέλουμε το παιδί μας να νομίσει πως θέλουμε να του στερήσουμε την ελευθερία του και να του επιβάλουμε κάτι.

Ένας κανόνας όμως, που αφορά καίρια θέματα ασφάλειας για το ίδιο το παιδί και για ολόκληρη την οικογένεια, που μπορούν να έχουν σχέση με το αλκοόλ και τις εξαρτήσεις, την σεξουαλική συμπεριφορά, του χώρους που μπορεί να συχνάζει, την χρήση των χρημάτων που παίρνει ως χαρτζιλίκι, τα ωράρια των εξόδων, και η ετοιμότητα ζήτησης βοήθειας και η εξασφάλιση άμεσης ανταπόκρισης από τον γονέα τον οποίο συζητήσαμε προηγουμένως προκαθορίζοντας λογικές συνέπειες και το παιδί μας τον αποδέχτηκε, δεν είναι περιορισμός, αλλά καθοδήγηση για δράση.

Ο κανόνας αυτός ορίζει στην συνείδηση του παιδιού μας τους όρους του παιγνιδιού μιας εξόδου ή μιας συμπεριφοράς και πολλές φορές μπορεί να σώσει το παιδί μας.

Αυτό μπορεί πιο εύκολα να αποδώσει αν εκ των προτέρων προκαθορίσουμε και τις μορφές επιβράβευσης με την τήρηση των συμφωνηθέντων.

Αυτό του δίνει ένα κριτήριο της στάσης του γονιού του, αλλά και της δικής του, αφού  κάτω από άλλες μη πιεστικές συνθήκες που το ίδιο  συμφώνησε,  σε κάτι που η παρέα το ζητά επίμονα να γίνει και μπορεί να τοποθετηθεί συνειδητά υπέρ ή κατά. Είναι σαν να γνωρίζει τον νόμο και αποφασίζει αν θα τον τηρήσει ή θα τον παραβιάσει.

Βάζοντας τους κανόνες μας πρέπει να κάνουμε και άσκηση με το παιδί μας πώς να λέει ΟΧΙ στην παρέα , χωρίς να φοβάται πως θα χάσει τους φίλους του.

Οι δικαιολογίες « Ο παπάς μου δεν μου επιτρέπει» ή « Αυτό δεν θα αρέσει στην μητέρα μου» ή «οι γονείς μου δεν δέχονται κάτι τέτοιο» δεν  μπορεί να δώσει γερό επιχείρημα στην πίεση που δέχονται από τους φίλους τους και την ικανότητα να αποφύγουν την εκτέλεση μια πράξης που δεν θα ήθελαν να κάνουν.

Σε τέτοιες περιπτώσεις το παιδί μας θα δεχτεί ειρωνικά σχόλια πως είναι πως δεν έχει βούληση, δεν είναι ανεξάρτητος όπως οι άλλοι,  και πολλά άλλα στα οποία δεν μπορεί να αντισταθεί και γρήγορα θα υποκύψει.

Το μήνυμα  του ΟΧΙ πρέπει να είναι ξεκάθαρο.

« Αυτό που μου ζητάτε να κάνω δεν μου αρέσει. Δεν με κάνει να νοιώθω καλά.»

Και να συμπληρώσουμε με μια εναλλακτική πρόταση.: « Τι θα λέγατε να κάναμε κάτι άλλο που πάλι θα μας φέρει ικανοποίηση και θα μας κάνει όλους να νοιώθουμε καλά;»

Με τον τρόπο αυτό το παιδί μας δεν δείχνει μόνο άρνηση προς τα θελήματα των φίλων του αλλά  με τις προτάσεις του προσπαθεί να προσφέρει εναλλακτικές λύσεις που να τους ικανοποιήσουν όλους.